Türkiye: Enflasyonda Mayıs’ta doğalgaz etkisi, uzun vadede ortodoks politika düzlemi

Mayıs ayında enflasyon, ücretsiz doğalgaz kullanımının hesaplamalara etkisi sayesinde aylık bazda sıfıra yakın gerçekleşti. Tüketici fiyatları bir önceki yıla göre %39,6 artarken (Nisan: %43,7), aylık bazda fiyatlar %0,04 arttı (Dinamik Yatırım beklenti: %0,1 m/m, %39,7 y/y).

Türkiye İstatistik Kurumu, doğal gazın 1 aylık ücretsiz kullanımı nedeniyle Mayıs ayı doğal gaz kullanımını “0” olarak fiyatlandıracağını ve bu fiyatlama nedeniyle Mayıs ayı enflasyon okumasının sert bir şekilde düşmesinin beklendiğini açıklamıştı. Haziran 2023-Mayıs 2024 döneminde 25m3'e kadar doğal gaz kullanımının ücretsiz olacağını ve yıl sonuna doğru enflasyonun yeniden yükselmesinin beklendiğini hatırlatmak isteriz. Kışın doğalgaz tüketimi Mayıs ayının çok üzerinde olacağı ve muhtemelen birim fiyat zamlanacağı için kış aylarında faturalar geçen seneye göre yine artmış olacaktır. Bu da olumlu enflasyon etkisi yaz geçtikten sonra silinebileceği anlamına geliyor.

Yeni gelen veriler itibariyle, ortodoks politikalara geçilecek olsa bile yılsonu için enflasyon beklentimizi %41,4 olarak görmekteyiz.

Türkiye yıllık enflasyonu… Kaynak: Bloomberg, TÜİK, Dinamik Yatırım

Enflasyonun alt kalemlerine bakacak olursak; ana harcama gruplarındaki birçok kalemde aylık bazda artış olmuştur. Enerji ve gıda gibi değişken kalemleri hariç tutan çekirdek enflasyon, Nisan ayındaki %45,5'ten yıllık %46,6'ya yükseldi. Manşet rakam düşüşte olsa da, fiyat baskılarının yüksek kalmaya devam ettiğinin bir işareti olarak çekirdek enflasyon hala sıcak seyrediyor. Yıllık bazda gıda enflasyonu %53,9'dan %52,5'e geriledi. Enflasyon sepetinin dörtte birini oluşturan gıda ve alkolsüz içecekler aylık bazda ise %0,7 artış ile geçen aya göre hız kesmiştir. Enflasyonun erken göstergelerinden üretici fiyatları yıllık bazda Nisan’daki %52,1'den yıllık %40,8’e geriledi.

Manşet enflasyondan daha yüksek artış gösteren kalemler olarak giyim ve ayakkabı %9,85, lokanta ve oteller %7,10, eğitim %5,14, eğlence ve kültür %3,62, ulaştırma %1,88, sağlık %1,80, çeşitli mal ve hizmetler %1,76, haberleşme %1,72, ev eşyası %0,99, gıda ve alkolsüz içecekler %0,71 ve alkollü içecekler ve tütün %0,28 ile öne çıkmaktadır. Mayıs ayında azalan tek grup %13,79 ile konut olmuştur, bu da Mayıs ayında enflasyona en büyük olumlu katkının ücretsiz doğalgaz kullanımından geldiğini göstermektedir.

Eski Maliye Bakanı Sn. Mehmet Şimşek, Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın başına geçti. Sn. Şimşek’in Hazine ve Maliye Bakanı olması, Sn. Cevdet Yılmaz’ın da Cumhurbaşkanı Yardımcısı olması ilerleyen dönem için Ortodoks politikalarla beraber kısa vadeli sorunların çözümü ve güçlü ekonomiye geçiş için de anahtar hamlelerin gerçekleştirilmesine zemin hazırlayabilir. Nitekim hafta sonu Bakan Şimşek, “akılcı ekonomiye” dönüleceğini duyurdu ve Türkiye'nin yüksek enflasyonu aşağı çekmek için ekonomi politikasını önemli ölçüde değiştirmek zorunda kalacağını ekledi. Şimşek, "Fiyat istikrarı ana hedefimiz olacak, enflasyonun orta vadede tek haneli rakamlara düşürülmesi ülkemiz için hayati önem taşıyor” dedi.

TCMB açısından bakacak olursak; Sn. Şimşek’in Ortodoks politika söylemleriyle beraber faiz politikasının ana araç olarak kullanılacağı ve kayda değer bir sıkılaşma yapılacağı anlaşılıyor. Bankalar üzerindeki liralaşma amaçlı düzenlemeler hafifletilecek, kur ise ihracatçının gereksinimleri doğrultusunda serbest bir hareket bırakılacaktır. Bu durum kurda, Ortodoks politikalara geçilse bile bir miktar yukarı doğru hareket göreceğimiz anlamına gelmektedir. Kredilere gelen sıkılaşma ise tüketimi azaltacak, tüketim bazlı ithalat azalacağı için de dönemsel bir ekonomik yavaşlama ile beraber bir dönem cari fazla verilecektir. Bu dönemde ticari hayatın parasal sıkılaşmadan olumsuz etkilenmemesi için, kredilerde tüketici ve ticari kredi ayrışımı yapılarak hedefli teşviklerin uygulanabilir.

Kısa dönem yansımaları çerçevesinde kurda artış enflasyonu yüksek tutmaya devam edecektir, ancak güven veren politikaların risk primine olumlu yansıması ticari iklimi ve doğrudan yabancı yatırımı ile sermaye girişlerini de pozitif yönde etkileyebilir. Enerji fiyatlarının dünya çapında geriliyor olması bizim için önemli bir artı, tüketim de azaltıldığı zaman cari fazla veren pozisyonda olacağız. Bunun sürekli hale gelmesi için ise son dönemdeki iç kaynakların ve enerji yatırımlarının, dışa bağımlı yapıyı azaltması gerekmektedir. Yerli kaynaklar ile katma değerli üretimin artırılması, ihracatı da daha rekabetçi bir konuma sokacak ve yatırım cazibesini artıracaktır. Güven veren politikalar ile sürekli yatırım ve sermaye girişi sağlanması USDTRY ve EURTRY açısından stabilizasyonu da destekler.

Kaynak Enver Erkan- Dinamik Yatırım

Hibya Haber Ajansı