Resesyon olgusu ve tanımsal perspektif

Resesyon öngörüsü yaklaşımları Resesyon olgusu şu anda tartışmalı ve ABD özelinde konuştuğumuzda da aynı zamanda Fed’in para politikası perspektifine farklı yaklaşımların piyasa tarafından getirilmesine neden olan da bir tehdit. Tabii global konjonktürdeki ekonomik nedensellik itibariyle bu öngörüde bulunulması için çok neden var. Burada farklı piyasa göstergelerinin de değişik tenorlarda birbirinden ayrı sinyaller vermekte olduğunu belirtmekte fayda var.

Tahvil faizleri etkisi ABD 10 yıllık tahvil faizlerindeki düşüş etkisi belki biraz daha genişleyecek ve 10 yıllık tenorda %2,70’leri izliyor olacağız. Peki Fed’in bu kadar hızlı faiz artırmayı düşündüğü bir ortamda neden 10 yıllıklar böyle bir tepki veriyor diye bakacak olursak, neden çok belli: Resesyon. Tersine çevrilmiş bir getiri eğrisi, piyasa katılımcılarının, ekonomik aktivite zayıfladıkça Fed’in nihayetinde para politikasını gevşetmesi gerektiğini düşündüklerinin bir göstergesidir. 2 yıllıklar ise para politikasına ve güncel enflasyon hareketine direkt tepki veren tenor olduğundan yükseliş eğilimini koruyor. Sonuç? 2 yıllık tahvil faizleri, 10 yıllıkların üzerinde ve getiri eğrisi tersine çevrilmiş durumda.

Getiri eğrisi göstergesi Tersine çevrilmiş bir getiri eğrisi, genellikle yaklaşan durgunluğun bir göstergesi olmuştur. Son birkaç on yılda 10 yıllık Hazine tahvili getirisinin iki yıllık tahvil getirisinin altına düştüğü her zaman, kısa bir süreliğine de olsa durgunluk yaşanmıştır. Bu tip ters eğilimlerde resesyonun gelişi takriben yaklaşık 12-18 ay gibi bir sürede gerçekleşiyor. Belirttiğimiz durum Haziran – Temmuz 2022 zaman dilimine işaret ettiğine göre 2023’ün son çeyreğinde ABD’de resesyon yaşanması olasılığı var.

ABD tarihsel getiri eğrisi konumu, 2 ve 10 yıllık faiz spreadi

Resesyon nitelikselliği Ekonomi terminolojisine göre resesyon, art arda iki çeyrekteki daralma ile tanımlanır. Bu elbette ekonomi kitabında yazan tanım. Bunu elbette gerçek etkileri ayrıştırmak noktasında teknik resesyon ve geniş çaplı durgunluk etkisi olarak ikiye ayırırız. Teknik resesyon hafif bir tabir ve sırf kitaba uyduğu için resesyon tanımının neden olduğu durumları ortaya koyar. Gerçek bir kriz etkisi için ise ekonominin alt katmanlarındaki göstergeler bir bütün olarak ele alınır. Reel ücretler, tarım dışı istihdam, reel tüketim, reel perakende ve toptan satışlar, işsizlik oranı, üretim ekonominin alt küme elemanlarıdır ve bunların hepsi arasında birbirini etkileyen bozulmalar bütünü ele alınır. Fed ekonominin iki çeyrek üst üste daralmasına değil, ekonomik aktivite bileşenlerinin bütünselliğine bakacak. Bu nedenle resesyon ufku Fed’in faiz artırımlarından vazgeçmesi için tek başına yeterli değil.

Sonuç? Atlanta Fed’in 15 Temmuz tarihli son modelinde 2022’nin ikinci çeyreğinde reel GSYİH büyümesi tahmini -1,5% seviyesine düştü. 8 Temmuz’daki model hesaplaması -1,2% oranını gösteriyordu, dolayısıyla yakın zamanlı büyüme göstergeleri ılımlı bir düşüş içerisinde ekonominin iki çeyrek üst üste daralma olasılığını ortaya koyuyor. Pasta üzerinde çilek etkisi yapan olgu ise, istihdam piyasasının pozitif görünümüdür. Son istihdam raporu, işsizlik oranı ve istihdam yaratımının korkulan seviyelerden daha olumlu olduğunu göstermesi bakımından algıyı ters yönde değiştirici etki yapmadı.

Petrolün stagflasyon etkisini besler nitelikten uzaklaşması da iyi haber, çünkü fiyatlar geriledi. Nominal büyüme, enflasyondan dolayı yüksek görünecek ancak reele indirgenen seviyede enflasyondaki yukarı sağma belki de büyümeyi reelde negatife indirecek. Tabii paradoksal bir durum var, çünkü getiri eğrisinin ters konumu 1990’lar, 2000 ve 2007-08 seviyelerine göre daha derinde. 2 yıllık ve 10 yıllık arasındaki baz puan farkı 1970’lerdeki yüksek enflasyon döneminde ise daha derin. Hala bazı çarpıklıklar var yani. İşin resesyon mu, yoksa stagflasyon boyutunda mı olacağı biraz da Merkez bankalarının enflasyonu yenmedeki başarılarına bağlı olacak.

Kaynak Enver Erkan / Tera Yatırım

Hibya Haber Ajansı