Çin-Türkmenistan ilişkileri kapsamlı stratejik ortaklığa yükseltilecek

Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping bugün ülkeyi ziyaret eden Türkmenistan Devlet Başkanı Serdar Berdimuhammedov ile Beijing’de görüştü.

İki lider, Çin-Türkmenistan ilişkilerinin kapsamlı stratejik ortaklık seviyesine yükseltileceğini açıkladı.

Xi Jinping, “Bu, sizin devlet başkanlığı görevine geçtikten sonra Çin’e yaptığınız ilk ziyaret. Çin ile Türkmenistan arasında diplomatik ilişkilerin kurulmasının 31. yıl dönümünde ikili ilişkilerin kapsamlı stratejik ortaklığa yükseltileceğinin açıklanması büyük önem taşıyor. Çin, Türkmenistan’la kapsamlı iş birliğini derinleştirmeye, Çin-Türkmenistan kader ortaklığı oluşumunu hızlandırmaya ve ikili ilişkiyi daha yüksek seviyeye götürmeye hazır.” dedi.

İki tarafın birbirinin çekirdek çıkarlarına ilişkin konularda karşılıklı destek vererek, her iki ülkenin kendi durumuna göre tercih ettiği kalkınma yoluna saygı göstermesi gerektiğini vurgulayan Xi, iki tarafın kalkınma stratejilerinin kenetlenmesini hızlandırması, Çin-Türkmenistan İş Birliği Komitesi gibi mekanizmaların rolünü yeterince yerine getirmesi, iş birliğini daha genişletmesi ve somut iş birliği sonuçlarıyla ikili ilişkilere destek sağlaması gerektiğini ifade etti.

Yeni uluslararası ve bölgesel durumlar karşısında, iki ülkenin kolluk kuvvetleri ve biyogüvenlik konularındaki işbirliğini derinleştirmenin yanı sıra, terörizm, bölücülük ve aşırıcılık dahil üç kötü güçle beraber mücadele ederek iki ülkenin kalkınması için güvenlik bariyerini sağlamlaştırması gerektiğine işaret eden Xi, iki tarafın tüm alanlarda ve kademelerdeki iletişimi güçlendirmesi, kültürel ve beşeri iş birliğini yürütmesi, halklar arasındaki duyguları derinleştirmesi, ikili ilişkinin sağlıklı gelişmesinin kamuoyu ve sosyal temelini sağlamlaştırması gerektiğini kaydetti. Xi konuşmasını şöyle sürdürdü:

“İki taraf enerji iş birliğini genişletmeye öncelik vermeli. Bunun yanı sıra ekonomik ve ticari iş birliğini istikrarlı şekilde ilerletmeli. Çin, daha fazla güçlü işletmelerin Türkmenistan’a yatırım yapmasını teşvik etmenin yanı sıra, iki ülke arasındaki personel değişimini daha da kolaylaştıracak. COVID-19 salgınının ortaya çıkmasından sonra Çin ve Türkmenistan arasında aktif şekilde yürütülen aşı iş birliği, iki ülkenin zor dönemde birbirine destek verme yönündeki iş birliği ilkesini yansıttı. İki taraf, tıp ve sağlık iş birliği ile geleneksel tıp alanlarındaki iletişimi güçlendirmeye devam ederek, Türkmenistan’da geleneksel tıp merkezinin kurulmasını hızlandıracak. Bunun yanı sıra iki taraf, kültürel ve beşeri iletişimi yoğunlaştırarak, karşılıklı kültürel merkezlerin kurulmasını hızlandıracak, basın ve medya gibi alanlardaki iş birliğini de genişletecek. 2023-2024 yıllarında Çin’de Türkmenistan Kültür Yılı ve Türkmenistan’da Çin Kültür Yılı etkinliklerinin başarılı bir şekilde düzenlenmesinin yanı sıra, yerel yönetimler arasındaki iş birliğinin genişletilmesine de destek verilecek.”

Xi ayrıca, Çin ile Orta Asya ülkeleri arasındaki yeni iş birliği mekanizması olarak, “Çin+Orta Asya 5 ülkesi” iş birliği mekanizmasının açık ve şeffaf, karşılıklı yarara dayalı ortak kazançlı, eşit ve karşılıklı faydalı, pragmatik ve kullanışlı olduğuna dikkat çekti.

Çin’in ilk “Çin+Orta Asya 5 ülkesi” zirvesini başarılı bir şekilde düzenlemek için Türkmenistan’la temas ve eşgüdümü güçlendirmeye hazır olduğunu dile getiren Xi, “Hem Çin hem Türkmenistan, barışın savunulmasından ve kalkınmanın ilerletilmesinden yana oluyor ve küresel yönetişim reformunu hızlandırmaya çalışıyor. Çin, Türkmenistan’ın Shanghai İşbirliği Örgütü’yle yapıcı iş birliğini yürütmesini destekliyor. Çin Türkmenistan’la beraber gerçek anlamdaki çok taraflılığı yerine getirerek, insanlığın kader ortaklığı oluşumunu hızlandırmaya hazır” ifadelerini kullandı.

Serdar Berdimuhammedov iki ülke arasında diplomatik ilişkilerin kuruluşunun 31. yıl dönümünde Çin’e ilk resmi ziyaretinden büyük memnuniyet duyduğunu belirtti.

Berdimuhammedov, “Çin ve Türkmenistan arasındaki temaslar uzun bir geçmişe sahip, tarihi İpek Yolu iki ülkeyi birbirleriyle sıkı sıkıya bağladı. İki ülke arasında diplomatik ilişkilerin kurulmasından ve özellikle 2013 yılında stratejik ortaklık ilişkilerinin kurulmasından bu yana geçen 10 yıl içinde iki ülke arasında her alanı kapsayan ve çok düzeyli iletişim ve iş birliğinde zengin sonuçlar alınırken iki ülke halkları arasındaki dostluk da günden güne derinleşti ve dostane ilişkiler de gün geçtikçe daha da sağlamlaştı. Türkmenistan ikili ilişkilerin gelişmesinde elde edilen sonuçları takdirle karşılıyor ve iki ülke arasında üst düzey karşılıklı güven ve iş birliğindeki kazanımlardan büyük onur duyuyor. Türkmenistan, Çin’le karşılıklı ziyaret ve temasları güçlendirmeye, Çin’in başarılı kalkınma deneyimlerinden yararlanmaya, karşılıklı yarara dayalı iş birliğini her yönüyle derinleştirmeye hazır. Türkmenistan Çin’in egemenliğini ve toprak bütünlüğünü korumasına kararlılıkla destek veriyor ve Çin’i bölmeye çalışan her türlü girişimlere kararlılıkla karşı çıkıyor. Türkmenistan ‘İpek Yolu’nun yeniden geliştirilmesi’ stratejisinin ‘Kuşak ve Yol’ inisiyatifiyle kenetlenmesini hızlandırmaya, ikili ekonomik ve ticari iş birliğini daha da genişletmeye, iki ülke halklarına daha çok yarar getirmeye istekli. Türkmenistan ayrıca Çin’le kültür, eğitim gibi beşeri ve kültürel iletişim ile tıp ve sağlık gibi alanlardaki iş birliğini yoğunlaştırmaya hazır. Türkmenistan olarak Çin’le birlikte ikili ilişkileri kapsamlı stratejik ortaklığa yükseltmeyi, Türkmenistan-Çin kader ortaklığını ortaklaşa tesis etmeyi temenni ediyoruz.” ifadelerini kullandı.

Berdimuhammedov ayrıca ÇKP 20. Ulusal Kongresi’nin başarıyla düzenlenmesinden dolayı tebriklerini iletti ve Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping’in liderliğinde Çin’in ekonomik ve toplumsal gelişmesinde daha büyük başarılar kazanacağına, Çin’in daha adil ve makul bir uluslararası düzenin oluşturulmasının hızlandırılmasında daha önemli yapıcı rol oynayacağına inandıklarını belirtti.

Birçok uluslararası ve bölgesel sorunlarda Çin’le aynı ya da benzer tutumu paylaştıklarını ve Çin’le birlikte karşılıklı destekleri arttırmaya, eşgüdümü yoğunlaştırmaya hazır olduklarını kaydeden Türkmenistan lideri, “Çin+Orta Asya 5 ülkesi” iş birliği mekanizmasına tam destek verdiklerini ve Çin’in “Çin+Orta Asya 5 ülkesi” zirvesini başarılı bir şekilde düzenlemesini desteklemeye hazır olduklarını sözlerine ekledi.

Görüşmenin ardından iki lider Çin Halk Cumhuriyeti-Türkmenistan Ortak Bildirisi’ni imzalayarak, Kuşak ve Yol, yeşil kalkınma, dijital ekonomi, sağlık, kültür, spor, basın ve doğal gaz gibi alanlardaki iş birliği belgelerinin imzalanmasına tanıklık etti.

Kaynak Çin Uluslararası Radyosu
Hibya Haber Ajansı