Bu hafta ne oldu

İşsizlik oranı %3,7 olurken, ortalama saatlik kazanç %0,3 artarak 33,44 dolara yükseldi. Önce ABD Temsilciler Meclisi ve sonrasında ABD Senatosu, borç limitinin artırılarak ülkenin temerrüde düşmesini önleyecek yasa tasarısını onaylarken, borç limitinin 1 Ocak 2025'e kadar askıya alınmasını öngören tasarı, yasalaşması için ABD Başkanı Joe Biden'ın imzasına sunulacak. Küresel piyasalarda, hafta içinde borç limitine ilişkin gelişmelerin takip edilmesiyle karışık bir seyir izlendi. Türkiye ekonomisi deprem felaketinin yaşandığı yılın ilk çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre %4 büyürken, çeyreklik büyüme %0,3 oldu. Pazar günü gerçekleştirilen 13. Cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci turunda kesin olmayan sonuçlara göre, Cumhurbaşkanı Erdoğan seçimin kazananı oldu. Haftaya pozitif başlayan ve seçim belirsizliğinin sona ermesiyle hafta genelinde alıcılı bir seyir izleyen BİST100 Endeksi, %11,7 kazançla 5.115 puandan haftayı tamamladı. Hafta boyunca TL’de sert değer kayıpları yaşanırken, Dolar/TL 21,1602 ve Euro/TL 22,8275 ile rekor tazeledi. Altının gram fiyatı TL’deki değer kaybının etkisiyle tarihi zirvesini 1.345,6 liraya taşıdı. Yurt dışı yerleşik yatırımcılar, 19-26 Mayıs 2023 haftasında reel olarak (fiyat ve kur etkisinden arındırılmış) 378,7 milyon dolar hisse senedi satışı, 1,6 milyon dolar Devlet İç Borçlanma Senedi (DİBSKesin Alım) alımı ve 8,2 milyon dolar Özel Sektör Tahvil alımı gerçekleştirdi. Aynı haftada yurt içinde yerleşik gerçek kişilerin döviz mevduatı 3.911 milyon dolar azalarak 105.748 milyon dolara ve tüzel kişilerin döviz mevduatı 3.091 milyon dolar azalarak 70.256 milyon dolara geriledi. Kur korumalı mevduat (KKM) hesapları 3.878 milyon dolar artarak 125.259 milyon dolar (2.499 milyar TL) ile rekor tazeledi. Türkiye’nin dolar bazlı 5 yıl vadeli CDS oranı 600 sınırının altına geriledi.

Uzun Vadede Ne Bekliyoruz…

5,22x olan BİST100 cari F/K çarpanı 7,6x olan 5 yıllık ortalamasına göre %40,7 iskontolu. Türkiye özelinde 2018 ve 2019 yılında artan piyasa volatilitesinin azalmasıyla Borsa İstanbul son dönemde önemli bir ralli yaparak rekor tazelemesine rağmen koronavirüs ve petrol fiyatlarındaki hareketler nedeniyle uluslararası endekslere paralel şekilde 2017 yılından beri en düşük seviyelerini de gördü. Mevcut çarpandaki ıskontoya rağmen önümüzdeki dönem için belirsizliklerin artıyor olması BİST için aşağı yönlü riskleri artırabilir. TCMB, 2022 yılının ilk toplantısında ise faizi değiştirmeyerek %14 seviyesinde sabit bıraktı. TCMB, politika faizini 17 Şubat, 17 Mart, 14 Nisan, 26 Mayıs, 23 Haziran ve 21 Temmuz tarihli toplantılarında değişiklik yapmayarak %14 olarak sabit bıraktı. TCMB, 18 Ağustos’ta 100, 22 Eylül’de 100, 20 Ekim’de 150 ve 24 Kasım tarihli toplantısında 150 baz puan indirim yaparak politika faizini %9,00 seviyesine çekerken, 22 Aralık’taki 2022 yılının son toplantısında politika faizini değiştirmeyerek %9,00 seviyesinde sabit bıraktı. TCMB, 19 Ocak’taki 2023 yılının ilk toplantısında politika faizini değiştirmeyerek %9 seviyesinde tutarken, 23 Şubat toplantısında 50 baz puan indirerek %8,50 seviyesine çekti. 23 Mart, 27 Nisan ve 25 Mayıs tarihli toplantılarında ise politika faizini değiştirmeyerek %8,50 seviyesinde sabit bıraktı. Nisan ayında %2,39 artan TÜFE’nin Mayıs 2023 tarihli TCMB piyasa katılımcıları anketine göre; Mayıs ayında %2,41, Haziran ayında %2,49, 2023 yılı sonunda %37,17 ve 12 ay sonrasında %29,84 artması beklenmektedir. Yine aynı ankette Dolar/TL’nin 2023 sonunda 23,09, 12 ay sonrasında ise 24,61 olması öngörülmektedir. Cari dengenin 2023 sonunda 38,4 milyar dolar, 2024 yılında ise 26,1 milyar dolar açık vermesi beklenmektedir. GSYH büyümesinin 2023 ve 2024’te sırasıyla %3,7 ve %4,6 olacağı öngörülmektedir. TCMB haftalık repo faizinin cari ay sonunda %8,50, 3 ay sonrasında %8,50 ve 12 ay sonrasında ise %11,11 olması beklenmektedir.

Pazartesi

Haftanın ilk işlem gününe %2,52 artışla başlayan ve seans içinde alıcılı seyrini sürdürerek 4.800 seviyesine kadar yükselen BİST100 Endeksi, %4,10 kazançla 4.768,56 puandan günü tamamladı. Bankacılık Endeksi %2,13 ve Sınai Endeks %4,57 değer kazandı. Türkiye 2 yıllık tahvil faizi %10,39 ve 10 yıllık tahvil faizi k %9,09 seviyelerinden hafta açılışını yaptı. Dolar/TL, 19,97’li ve Euro/TL 21,41’li seviyelerden haftaya başladı. Türkiye’nin dolar bazlı 5 yıl vadeli CDS oranı 663,8 seviyesinden işlem gördü. TÜİK verilerine göre ekonomik güven endeksi Nisan ayında 102,2 iken, Mayıs ayında %1,4 oranında artarak 103,7 değerini aldı. Bir önceki aya göre Mayıs ayında tüketici güven endeksi %4,0 artarak 91,1 değerini, reel kesim (imalat sanayi) güven endeksi aynı seviyede kalarak 105,1 değerini, hizmet sektörü güven endeksi %0,6 azalarak 117,4 değerini, perakende ticaret sektörü güven endeksi %0,4 artarak 116,7 değerini, inşaat sektörü güven endeksi %4,3 artarak 92,2 değerini aldı.

Salı

TÜİK ile Ticaret Bakanlığı iş birliğiyle genel ticaret sistemi kapsamında üretilen geçici dış ticaret verilerine göre Nisan ayında ihracat bir önceki yılın aynı ayına göre %17,1 azalarak 19,3 milyar dolar, ithalat %4,8 azalarak 28,7 milyar dolar olarak gerçekleşti. Böylece dış ticaret açığı %42,1 artarak 8,7 milyar dolara yükseldi. İhracatın ithalatı karşılama oranı ise %68,9 oldu. Ocak-Nisan döneminde dış ticaret açığı ise %32,9 artarak 43,4 milyar dolara yükseldi. Cumhurbaşkanı Erdoğan TOBB Genel Kurulu'ndaki konuşmasında vatandaşı enflasyona ezdirmeme politikasına sıkı sıkıya bağlı olduklarını, fiyat artışlarının yol açtığı refah kayıplarını telafi edecek adımların atılmasında kararlı olduklarını dile getirdi. Erdoğan, önümüzdeki dönemde ülkenin karşılaştığı sorunlara ortak akılla çözüm arayacaklarını belirtti. ABD’de Conference Board verilerine göre tüketici güveni Mayıs ayında 103,7'den 102,3'e geriledi. ABD'de S&P Case-Shiller ulusal konut fiyat endeksi, Mart’ta aylık %0,4 ve yıllık %0,7 arttı.

Çarşamba

TÜİK verilerine göre Türkiye ekonomisi deprem felaketinin yaşandığı yılın ilk çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre %4 büyüdü. Çeyreklik büyüme ise %0,3 oldu. GSYH'yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde; 2023 yılı birinci çeyreğinde bir önceki yıla göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak; hizmetler %12,4, mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri %12,0, finans ve sigorta faaliyetleri %11,2, bilgi ve iletişim faaliyetleri %8,1, diğer hizmet faaliyetleri %7,8, inşaat %5,1, kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri %3,6 ve gayrimenkul faaliyetleri %1,4 arttı. Tarım sektörü %3,8, sanayi ise %0,7 azaldı. BAE dış ticaretten sorumlu bakanı Thani al Zeyoud, Türkiye ve BAE'nin iki ülke arasındaki petrol harici ticareti 5 yıl içinde 40 milyar dolar üzerine çıkarmayı hedefleyen kapsamlı ortaklık anlaşmasını onayladıklarını belirtti. ABD Temsilciler Meclisi, borç limitinin artırılarak ülkenin temerrüde düşmesini önleyecek yasa tasarısını onayladı. Tasarı, Temsilciler Meclisi'nde 117'ye karşı 314 oyla kabul edildi. Borç limitinin 1 Ocak 2025'e kadar askıya alınmasını öngören tasarının bir sonraki durağı ABD Senatosu olacak. Tasarı, Senato'dan da geçmesi halinde yasalaşması için Başkan Biden'ın imzasına sunulacak. Böylece, borç limitinin artırılmasıyla federal hükümetin nakit sıkıntısı çekmesinin ve temerrüde düşmesinin önüne geçilecek. Federal Rezerv Başkanı Philip Jefferson, yaklaşan bir toplantıda faiz artırımını atlamanın, komitenin ek politika sıkılaştırmasının kapsamı hakkında karar vermeden önce daha fazla veri görmesini sağlayacağını dile getirdi. Philadelphia Fed Başkanı Patrick Harker Çarşamba günü yaptığı açıklamada, merkez bankasının Haziran toplantısında faizleri artırmamaya yöneldiğini, Cuma günkü iş raporu verisiyle fikrinin değiştirebileceğini belirtti. Avrupa'nın en büyük ekonomisi Almanya’da tüketici fiyat endeksi Mayıs ayında aylık %0,2 artış beklentisine rağmen %0,1 azaldı. Nisan ayında %7,2 olan yıllık enflasyon ise %6,1’e geriledi.

Perşembe

TCMB tarafından periyodik olarak açıklanan verilere göre 19-26 Mayıs 2023 haftasında yurt dışı yerleşik yatırımcılar, reel olarak (fiyat ve kur etkisinden arındırılmış) 378,7 milyon dolar hisse senedi satışı, 1,6 milyon dolar Devlet İç Borçlanma Senedi (DİBS-Kesin Alım) alımı ve 8,2 milyon dolar Özel Sektör Tahvil alımı gerçekleştirdi. Yılbaşından beri toplam 1.548,8 milyon dolarlık hisse senedi, 42,4 milyon dolarlık DİBS ve 5,7 milyon dolar ÖST satışı yapan yurt dışı yerleşikler böylelikle 2023 yılında toplam 1.596,9 milyon dolarlık menkul kıymet satışı gerçekleştirmiş oldu. TCMB tarafından haftalık olarak yayınlanan verilere göre 26 Mayıs ile biten haftada yurt içinde yerleşik gerçek kişilerin döviz mevduatı 3.911 milyon dolar azalarak 105.748 milyon dolara ve tüzel kişilerin döviz mevduatı 3.091 milyon dolar azalarak 70.256 milyon dolara geriledi. Böylece yurt içi yerleşik gerçek ve tüzel kişilerin toplam döviz mevduatı 7.001 milyon dolar azalarak 176.004 milyon dolar olarak gerçekleşti. TCMB brüt rezervleri 26 Mayıs haftasında 3,1 milyar dolar düşüşle 98,5 milyar dolara gerilerken, net rezervleri eksi 4,4 milyar dolar oldu. Swap hariç net rezervlerde eksi 60,5 milyar dolar oldu.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından haftalık olarak yayınlanan verilere göre 26 Mayıs ile biten haftada kur korumalı mevduat (KKM) hesapları 3.878 milyon dolar artarak 125.259 milyon dolar (2.499 milyar TL) ile rekor tazeledi. TCMB, bankalara gönderdiği yazıda KKM'de önden ödemeli prim uygulamasına son verilmesini istedi. TCMB, 25 Mayıs tarihli Para Politikası Kurulu (PPK) toplantı özetinde, iç talepteki artışın cari dengedeki riskleri canlı tuttuğu belirtilirken, doğalgaz başta olmak üzere enerji tüketimine verilen desteklerin enflasyon düşüş sürecini olumlu etkilediği ifade edildi. İstanbul Sanayi Odası Türkiye imalat PMI, Mayıs ayında değişim göstermeyerek 51,5 düzeyinde kaldı. Üst üste beşinci ay eşik değer 50,0’ın üzerinde gerçekleşen endeks, Türk imalat sektörünün faaliyet koşullarında iyileşmenin sürdüğüne işaret etti. ABD Senatosu, borç limitinin artırılarak ülkenin temerrüde düşmesini önleyecek yasa tasarısını onayladı. Senatoda 10'dan fazla değişiklik önerisi reddedilirken, tasarı, 36 "hayır" oyuna karşı 63 "evet" oyuyla kabul edildi. Borç limitinin 1 Ocak 2025'e kadar askıya alınmasını öngören tasarı, yasalaşması için ABD Başkanı Joe Biden'ın imzasına sunulacak. ABD’de ADP verilerine göre özel sektör istihdamı, Mayıs ayında 278 bin artarak 170 binlik beklentiyi aştı. ABD’de işsizlik maaşı başvuruları 27 Mayıs’ta sona eren 2 bin artışla 232 bin oldu. ABD’de ISM imalat endeksi Mayıs ayında 47,1’den 46,9’a geriledi. Euro Bölgesi'nde tüketici fiyat endeksi, Mayıs ayında bir önceki aya göre değişmezken, Nisan ayında %7 olan yıllık enflasyon, Mayıs’ta %6,1’e geriledi. Çekirdek TÜFE aylık %0,2 ve yıllık %5,3 artış gösterdi. Perşembe günü imalat PMI veri akışı açısından yoğun bir gün oldu. Almanya’da imalat sektörü PMI, Mayıs ayında 43,2 seviyesine gerilerken, İngiltere’de imalat PMI 47,1 değerini aldı. Euro Bölgesi’nde imalat sektörü PMI beklentilerin hafif üzerinde 44,8 olarak gerçekleşti. Endeksin 50’nin altında değer alması sektörde daralma olduğuna işaret ediyor. Avrupa Merkez Bankası (AMB) Başkanı Lagarde, çekirdek enflasyonun zirveyi gördüğüne ilişkin net bir kanıt olmadığını belirterek, faiz artışlarının devam edeceğine işaret etti.

Cuma

Ticaret Bakanlığı verilerine göre, Mayıs ayında ihracat yıllık %14,4 artışla 21,7 milyar dolar, ithalat ise %16 artışla 34,3 milyar dolar oldu. Aynı dönemde dış ticaret açığı %19 artarak 12,7 milyar dolara yükseldi. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), FAO gıda fiyat endeksi, Mayıs'ta aylık bazda %2,6 düşerken yıllık bazda %22,1 azalarak ortalama 124,3 puan oldu. Böylece küresel gıda fiyatları son iki yılın en düşük seviyesine çekildi. ABD'de tarım dışı istihdam Mayıs ayında beklentilerin üzerinde 339 bin arttı. İşsizlik oranı 0,3 puan artarak %3,7 ile Ekim 2022'den bu yana en yüksek değerini aldı. ABD Merkez Bankası'nın (Fed) dikkatle izlediği ortalama saatlik kazanç ise %0,3 artarak 33,44 dolara yükseldi. Avrupa Merkez Bankası (AMB) Yönetim Kurulu Üyesi Fabio Panetta, AMB’nin faiz artırımlarını tam olarak bitirmediğini ancak oranların çok daha fazla yükselmeyeceğini belirtti. Haftanın son işlem gününe %2,88 artışla başlayan ve seans içinde banka hisseleri öncülüğünde alıcılı seyrini sürdüren BİST100 Endeksi, %3,13 kazançla 5.115 puandan günü tamamladı. Küresel piyasalarda pozitif bir seyir izleniyor. Türkiye 2 yıllık tahvil faizi %13,47, 10 yıllık tahvil faizi %11,98 ve ABD 10 yıllık tahvil faizi %3,661 seviyelerinden işlem görüyor. Brent tipi petrolün varili 75,8 dolardan, altının onsu 1.965,8 dolardan, gramı ise 1.320 liradan alıcı buluyor

Kaynak: BMD Arastirma

Hibya Haber Ajansı