ABD’de endeksleri günü düşüşle kapattı

Dün Avrupa borsaları günü artıda tamamlarken, ABD’de endeksler alıcılı görüntüsünü koruyamadı ve günü %0,8 civarında düşüşle kapattı. Apple’ın işe alımları ve harcamaları yavaşlatma planları ile ilgili haber akışı satışlarda etkili oldu. Netflix ve Tesla bilançolarının da izleneceği haftada şirketlerin gelecek döneme ilişkin projeksiyonları fiyatlamalarda etkisini sürdürebilir. Dünkü ABD kapanışının ardından Asya’da bu sabah satıcılı bir görüntü var. Japonya hariç MSCI Asya Pasifik endeksi %0,7 civarında ekside. Diğer yandan, ABD vadelilerinin artı bölgede seyretmesi ve Dolar endeksindeki (DXY) hareket kısa vadeli risk iştahında gözlenen toparlanmanın henüz bozulmadığına işaret ediyor ki önemli bilançolar öncesinde oynaklık görece düşük kalabilir. Küresel piyasalardaki hareketten destek bulan ve dün %2,89 oranında değer kazanarak günü 2.451 seviyesinden kapatan BIST100 endeksinin güne hafif kar satışlarıyla başlamasını bekliyoruz. Gün içerisine ise dünkü kapanış seviyesi etrafında dalgalanma yaşanabileceğin öngörüyoruz.

*Yeşil ok olumluyu kırmızı ok olumsuzu göstermektedir.
  

MAKROEKONOMİ

Yurt içinde, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından haziran ayına ilişkin Merkezi Yönetim bütçe dengesi verisi yayınlandı. Hazine nakit dengesinin işaret ettiği üzere bütçe dengesi, haziran ayında 31,1 milyar TL açık verdi, geçen sene haziranda 25 milyar TL açık vermişti. 12 aylık kümülatif bütçe açığı 69,4 milyar TL’den 75,4 milyar TL’ye ve bütçe açığı/GSYH* oranı da %0,8’den %0,9’a hafif yükseldi. (*GSYH için 2022 yılı ilk çeyrek gerçekleşme verisini dikkate almaktayız.). Faiz dışı denge ise aylık 18,3 milyar TL açık verirken, kümülatif faiz dışı fazla 149 milyar TL oldu.

• Başta uluslararası ticaretten alınan vergi ve ÖTV kaynaklı olmak üzere vergi gelirleri yıllık güçlü artışını sürdürüyor, enflasyondan arındırdığımızda da vergi gelirlerinde yıllık artış sürüyor. Bununla birlikte mayıs ayında başta kurumlar vergisi kaynaklı sert bir artış sergileyen toplam vergi gelirlerinde sınırlı bir tempo kaybı görüyoruz. (Dolaysız vergi gelirlerinin reel anlamda yıllık azalması sonucu) Bununla birlikte hem dolaylı vergi gelirlerinin gücünü koruması hem de vergi dışı gelirlerde bedelli askerlik ve faiz gelirlerindeki artışın etkisiyle gelirlerdeki olumlu performans sürmekte.
• Harcamalardaki yıllık artışın mayısa göre faiz dışı giderlerdeki artış kaynaklı hızlandığı görülmekte. Borç verme kalemi hariç faiz dışı giderlerdeki bütün alt kalemlerde yıllık artış sürüyor, sermaye transferleri ile sermaye giderleri ve cari transferler yükselişe öncülük ediyor. KKM giderleri için ek bütçede 40 milyar TL ayrılmıştı. Haziranda KKM kaynaklı gider 16,1 milyar TL olurken, ilk 6 ayda toplamda 37 milyar TL gerçekleşti. İlk 5 ayda toplamda 66 milyar TL borç verilen BOTAŞ’a haziranda hiç borç verilmediği dikkat çekmekte. Ek bütçede en çok kaynak ayrılan kalemleri cari transferler (KKM’nin de yer aldığı) ve borç verme giderleri (enerji sübvansiyonlarını içeren) oluşturmaktaydı.
• Yılın geri kalanında iç talebin seyri vergi gelirlerinin performansında belirleyici unsurlardan biri olmaya devam edecek, ek olarak kaynak transferleri, döviz kurunun seyri gibi unsurlarla birlikte harcamalardaki tasarruf boyutu ve faiz yükü bütçe dengesinde belirleyici olacak. Yılın ilk yarısında hem ekonomik aktivitenin hem de enflasyonist ortamın da desteğiyle gelirlerdeki güçlü artışla bütçe dengesi 93,6 milyar TL fazla verdi. Faiz dışı denge de ilk 6 ayda 228 milyar TL fazla verdi. Revize bütçeye göre ilk 6 ayda gelirdeki gerçekleşme hedeflenenin %49,6’sına ulaşırken, giderlerdeki gerçekleşme %41,4’ünde kaldı. Ek bütçe ile birlikte bu yıl sonunda 278 milyar TL bütçe açığı beklentisi bulunmakta, bununla birlikte GSYH’nin OVP’deki hedeflenenin üzerinde gerçekleşebileceğini düşününce eğer 278 milyar TL tutturulursa bütçe açığı/GSYH oranının %3,5 olan hedefin altında kalabileceğini değerlendiriyoruz.

Ayrıca TCMB tarafından mayıs ayına ilişkin özel sektörün yurt dışından sağladığı kredi borcu istatistikleri yayınlandı. Buna göre, uzun vadeli kredi borcu mayıs ayında aylık 0,6 milyar USD azalarak 155,4 milyar USD’ye gerilerken, yıllık ise 9,9 milyar USD azalış sergiledi. Kısa vadeli kredi borcu ise mayıs ayında aylık 0,5 milyar USD artışla 8,2 milyar USD’ye yükselirken, yıllık ise 1 milyar USD geriledi.

Bunun yanında, tarım ürünleri üretici fiyat endeksi, mayıs ayında aylık %16,18 artışın ardından haziran ayında %0,66 oranında sınırlı geriledi ve böylece aylık bazda bir yıllık aranın ardından düşüş gerçekleşmiş oldu, yıllık bazda ise %154,97’den %148,90’a geriledi. Haziran ayında aylık bazda en sert düşüşün olduğu alt grup ise, sebze ve kavun-karpuz, kök ve yumrular (%23,82 düşüş) oldu.

Yurt dışında bugün veri takvimine bakıldığında,

ABD tarafında, TSİ 15.30’da haziran ayına ilişkin konut piyasası verileri takip edilecek. ABD’de mayıs ayında konut başlangıçları (%14,4 düşüş) ve gelecek döneme ilişkin konut talebinin bir göstergesi olan inşaat izinleri (%7 düşüş) beklentilerin üzerinde gerilemişti. Özellikle, artan inşaat girdi maliyetleri inşaat faaliyetlerini baskılayıcı ve konut fiyatlarını artırıcı yönde etkide bulunurken, Fed’in, faiz artışlarına devam etmesiyle mortgage faizlerinde yükselişin devam etmesi konut piyasasını baskı altında bırakmakta.

Ayrıca Euro Bölgesi’nde TSİ 12’de haziran ayı nihai TÜFE verisi takip edilecek. Euro Bölgesi’nde haziran ayına ilişkin öncü TÜFE, artan enerji ve gıda fiyatları kaynaklı aylık %0,8 artarken, yıllık ise %8,1’den %8,6’ya yükselişle beklentileri aşarak yeni bir rekor seviyeye ulaşmıştı. Yıllık bazda en yüksek fiyat artışları yine enerji ürünlerinde (%41,9) görülmüştü. Beklentilerin üzerinde gelen enflasyon verisi sonrasında bazı ECB üyelerinin de bu haftaki toplantıda 50 baz puanlık faiz artışına yönelik sinyal verdikleri de gözlenmekte.

Bunun yanında, TSİ 20.45’te BoE Başkanı Bailey’in konuşması takip edilecek. Bailey’in konuşmasında ekonomik görünüme ve para politikasına yönelik verebileceği olası yeni sinyaller yakından takip edilecektir.

Yurt içinde ise, TSİ 10’da TÜİK tarafından haziran ayına ilişkin konut satışları verileri yayınlanacak. Toplam konut satışları mayıs ayında %7,7 gerileyerek son iki aydır düşüşünü sürdürmüştü, yıllık artış hızı ise mayısta %38,8’ten %107,5’e yükselmişti. Yıllık bazdaki güçlü artışta, geçen yılın aynı döneminde uygulanan kapanma tedbirleriyle oluşan baz etkisi belirleyici olmuştu. Toplam konut satışları mayıs ayında aylık 10.290 adet azalışla 122.768 adede gerilemişti, bununla birlikte 2018 yılından bu yana bakıldığında tarihsel ortalamanın (118.702 adet) üzerindeki seyrini sürdürmüştü.

Ayrıca TSİ 10’da TCMB tarafından kısa vadeli dış borç istatistikleri yayınlanacak. Nisan ayında kısa vadeli dış borç stoku aylık 1,3 milyar USD artarken, yıllık ise 15,5 milyar USD artışla 133,4 milyar USD’ye yükselmişti. Orijinal vadesine bakılmaksızın vadesine 1 yıl veya daha az kalmış dış borç verileri kullanılarak hesaplanan kalan vadeye göre kısa vadeli dış borç stoku ise, nisan ayında aylık 1 milyar USD artarken, yıllık ise 8 milyar USD azalarak 182,4 milyar USD seviyesinde gerçekleşmişti.

Yurt içi yerleşiklerin dolarizasyon hareketine BDDK’nın yayınladığı günlük verilerden de bakıyoruz. 8 Temmuz haftasında toplam DTH miktarı 1,61 milyar USD (bireysel 1,29 milyar USD düşüş ve kurumsal 0,33 milyar USD düşüş) azaldı. Toplam YP mevduatın toplam mevduat içerisindeki oranı %56,3’dan %56,2’ye geriledi. TL kredilerde haftalık %0,75 artış, YP kredilerde %1,62 düşüş, toplam kredilerde ise kur etkisinden arındırılmış bazda baktığımızda %0,17 düşüş görmekteyiz.
 

ŞİRKET HABERLERİ 
 

Aksa Enerji (AKSEN, Sınırlı Pozitif): Aksa Enerji Üretim’in 18 Temmuz 2022 tarihli Yönetim Kurulu Kararı uyarınca, hali hazırda Yönetim Kurulu Üyesi olarak görev yapmakta olan Sayın Tülay Kazancı’nın yerine, Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı adayı olarak Sayın Naci Ağbal’ın 19 Temmuz 2022 tarihinde yapılacak Genel Kurul’un onayına sunulmasına karar verilmiştir.

Borusan Mannesmann (BRSAN, Sınırlı Pozitif): Şirket, “Evida Service A/S ve Energinet Teknik og Anlæg A/S ” firmalarının düzenlemiş olduğu, Danimarka’nın Lolland ve Falster adalarında bulunan endüstriyel tesislere gerekli biyogazın taşınmasında kullanılacak olan hat boruları tedarik ihalesini kazanmıştır. İhale toplam bedeli yaklaşık 13,5 milyon Euro’dur. Söz konusu boruların sevkiyatı 2022 yılı içerisinde Gemlik Tesislerin’den gerçekleştirilecektir.

Eczacıbaşı İlaç (ECILC): EİP Eczacıbaşı İlaç Pazarlama’nın (EİP) “Vicineum” markalı ilacın, Türkiye ve KKTC’de pazarlama ve satış hakları için ABD merkezli Sesen Bio ile lisans ve dağıtım anlaşması imzaladığı ve Sözleşmeye konu ilacın FDA nezdinde ruhsatlandırma sürecinin devam ettiği açıklanmıştı. Sesen Bio; “Vicineum” markalı ilacın ABD’de klinik geliştirme çalışmalarını kendi isteğiyle durdurmuş olup, ürünün geliştirilmesine yönelik çalışmalara devam edebilmek için stratejik ortaklık alternatiflerini değerlendirmeye karar vermiştir. Bu aşamada ek protokol hükümleri devam etmekte olup, sözleşme kapsamında önemli bir değişiklik olması ve/veya Vicineum markalı ilaç için FDA’den kesin onay alınması durumlarında kamuya gerekli açıklamalar yapılacaktır. ECILC hisseleri dün %9,97 yükseliş kaydetmişti.

Kontrolmatik (KONTR, Nötr): Şirket Yönetim Kurulu, şirket sermayesinin iç kaynaklardan bedelsiz sermaye artırımı yoluyla 200mn TL’ye çıkarılmasına yönelik Sermaye Piyasası Kurulu’na yapmış olduğu başvuru kapsamında daha önce belirlenmiş iç kaynaklardan karşılanacak olan tutarların Türk Ticaret Kanunu uyarınca revize edilmesi gereği konusunu değerlendirmiş ve bu kapsamda, Şirket 38,1mn TL olan çıkarılmış sermayesinin, tamamı iç kaynaklardan karşılanmak suretiyle 161,9mn TL (%425,45 oranında) artırılarak 200mn TL’ye çıkarılmasına karar vermiştir.

Otokar (OTKAR, Sınırlı Negatif): 01.07.2022 tarihinde yapılan özel durum açıklamasında, İETT Genel Müdürlüğü’nün açmış olduğu, 60 adet elektrikli tip minibüs alımı, gerekli şarj üniteleri temini ve araçların 2 yıllık bakımını içeren ihalede tek teklifin Şirket tarafından verilmiş olduğu, bu durumun ihalenin sonucunun kesinleştiği anlamına gelmediği bildirilmişti. İhale komisyonu tarafından, araç alımı işi ile ilgili olarak uygun teklif çıkmadığından ihale iptal edilmiştir.

SEKTÖR HABERLERİ 

Akaryakıt: Benzinin litre fiyatında petrol fiyatları ve dolar/TL kurunda yaşanan dalgalanmalar nedeniyle 96 kuruş indirim gerçekleşti. Söz konusu indirimle birlikte benzinin satış fiyatı 23 liranın altına indi. (Kaynak: Dünya Gazetesi)

Borsa İstanbul: Sermaye Piyasası Kurulu kararı uyarınca devreye alınan Volatilite Bazlı Tedbir Sistemi (VBTS) kapsamında ASUZU.E payları 19/07/2022 tarihli işlemlerden (seans başından) 18/08/2022 tarihli işlemlere (seans sonuna) kadar açığa satışa ve kredili işlemlere konu edilemeyecektir.

Not: VBTS kapsamında getirilen tedbirler, payın işlem gördüğü pazarın/platformun işlem kuralları, pazar değişimi veya diğer nedenlerle uygulanan işlem esaslarından ayrı olarak değerlendirilir. Buna göre VBTS tedbirleri diğer düzenlemeler veya kararlarla uygulamaya alınan işlem esaslarının geçerlilik süresinden ayrı olarak tedbir süresinin sonuna kadar uygulanmaya devam eder.

Havacılık: İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı (İSG), 582 sefer ve 100 bini aşan yolcu sayısıyla 17 Temmuz’da 2022 yılının en yoğun gününü yaşadı. İSG açıklamasına göre, İSG salgın sonrasında gerçekleşen uçuş ve yolcu sayısıyla yeni bir rekora daha imza attı. Yaz sezonu ve bayram tatili yoğunluğunun birleştiği 17 Temmuz Pazar günü İSG, 582 sefer ve toplamda 101 bin 804 yolcu sayısı ile 2022’nin en yoğun gününü yaşadı. İSG, yolcu yoğunluğu bakımından 2022’nin rekorunu kırdı. (Kaynak: AA)

DİĞER ŞİRKET HABERLERİ 

Derlüks Yatırım Holding (DERHL): Şirketin 75mn TL kayıtlı sermaye tavanı içerisinde 31,9mn TL nominal değerli çıkarılmış sermayesinin tamamı Paylara İlişkin Primler hesabından karşılanmak suretiyle iç kaynaklardan toplam 43mn TL nominal değerde %135 oranında bedelsiz artırılarak 75mn TL’ye çıkarılmasına; söz konusu bedelsiz sermaye artırımı nedeniyle ihraç edilecek her biri 1 TL nominal değere sahip 43mn adet nama yazılı payın, Şirketin mevcut pay sahiplerine sahip oldukları payları oranında bedelsiz olarak kayden dağıtılmasına; düzenlenecek ihraç belgesinin onaylanması amacıyla Sermaye Piyasası Kurulu’na başvuruda bulunulmasına karar verilmiştir.

Hitit Bilgisayar (HTTBT): Şirket’in 18.07.2022 tarihli yönetim kurulu kararı ile, Pakistan’ın teknoloji konusunda önde gelen ve bünyesinde teknopark barındıran tek üniversitesi olan NUST’da (National University of Sciences & Technology), ülkedeki teknolojik alanda değer yaratmak için Şirket tarafından, sermayesini temsil eden payların tamamına sahip olduğu, nominal sermayesi 1mn PKR (Pakistan Rupisi) olan bir yazılım geliştirme şirketinin kurulmasına karar verilmiştir.

Kristal Kola ve Meşrubat (KRSTL): Şirket’in, “Şeker İthalatında Tarife Kontenjanı Uygulanması Hakkında Karar” uyarınca T.C. Ticaret Bakanlığı İthalat Genel Müdürlüğü bünyesinde tarife pozisyonu (GTP) 17.01 olan ithal şekeri için açılan 400bin ton şeker tarife kontenjanı için yapmış olduğu ithal şeker başvurusu olumlu karşılanmış olup 15.10.2022 tarihine kadar geçerli olacak 2.160.516 kg’lık ithal belgesi düzenlenmiştir.

LDR Turizm (LIDER): Şirketin Türk Patent ve Marka Kurumu nezdinde tescilini talep etmiş olduğu “Lider Elektrikli Otomobil Şarj İstasyonları” ibareli marka başvurusunun incelemesi tamamlanmış ve tescil talebi kabul edilerek Resmi Marka Bülteni’nde yayınlanmasına karar verilmiştir. Yayın tarihinden itibaren 2 aylık süre içinde üçüncü kişiler tarafından markanın tesciline itiraz edilmemesi halinde tescil kararı kesinleşecek ve tescil belgesi düzenlenmesi aşamasına geçilecektir.

PC İletişim Medya (PCILT): Şirketin reklamcılık alanında büyüme planı kapsamında Media Life Ajans Prodüksiyon Film Reklam ve Org. San. ve Tic. A.Ş.’nin tüm paylarının 5mn TL bedelle ve Media Liven Ajans Prodüksiyon ve Reklam Ticaret A.Ş.’nin tüm paylarının 27,5mn TL bedelle satın alınması amacıyla hazırlanan pay devir sözleşmeleri imzalanmıştır.

Say Yenilenebilir Enerji (SAYAS): Şirket tarafından Çin’de yerleşik Chenxi Shipyard Ltd. firmasına verilen teklifler birlikte onaylandı. Tekliflerin toplam tutarı 1.366.228 Euro olup teslimlerin 2022 yılı içerisinde tamamlanması beklenmektedir.

Milpa A.Ş. (MIPAZ): Şirketin Pendik Kurtdoğmuş Köyünde bulunan 114.266 m² arazisi, orman vasfı taşıması nedeniyle hazineye verilmişti. Şirket “haksız fiil” nedeniyle açtığı davada tazminat beklerken, dava konusu taşınmazın “arsa” veya “arazi” vasfında olup olmadığının incelenmesi için İstanbul Bölge Mahkemesi tarafından yeniden yargılama yapılmasına karar verilmiştir.
 

FAİZ PİYASALARI

Pazartesi günü ağırlıklı ortalama fonlama maliyeti %14 seviyesinde yatay seyretti. TCMB dün 46 milyar TL’lik (%14’ten, 7 gün vadeli) haftalık repo ihalesi açtı. Toplam fonlama tutarı ise repo ihaleleri kaynaklı 502 milyar TL oldu.

ABD 10 yıllık hazine tahvillerinin faizi dün güne %2,93 seviyelerinden başlarken, gün içerisinde %2,91-%3,02 bandında hareketin ardından %2,99 seviyesinden günü kapattı.  

Yurt içi tahvil piyasasında, dün verim eğrisi genelinde düşüşler görüldü. Bu kapsamda, günlük bazda kısa vadeli tarafta 65 baz puana yaklaşan düşüşler gözlenirken, orta ve uzun vadeli tarafta 100 baz puana yaklaşan düşüşler görüldü. 
 

GÜNLÜK ÖZET PİYASA VERİLERİ

Kaynak Ziraat Yatırım
Hibya Haber Ajansı