Xinjiang sizi bekliyor

"Gezdiğimiz üç şehirde de kalkınma ve refah, sokaklardaki canlılık hemen göze çarpıyordu. İdgah Cami’nin önündeki meydan geç saatlerde bile cıvıl cıvıldı. Bölgenin gündemi, Batı basınındaki iddiaların aksine kalkınmaya ve halkın mutluluğuna odaklanmış durumda. Anlaşılan bazı Türk siyasetçiler “yanlış bilgilendirilmiş”."

Geçen 5 Temmuz günü TBMM’de uluslararası antlaşmalar konuşuluyordu. İYİ Parti’den bir milletvekili kürsüye çıktı ve Çin’in Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi ile ilgili iddialarını sıraladı. Bu milletvekili, Xinjiang’da Uygurca öğrenmenin ve konuşmanın, çocuklara Uygur isimleri vermenin, ibadet etmenin yasak olduğunu iddia etti, daha sonra da  bu iddialarını sosyal medya hesabından Türkçe ve İngilizce olarak tekrarladı.

Bu konuşmadan birkaç gün sonra dört gazeteciden oluşan bir grup olarak Xinjiang’a gittik. Urumçi, Turfan ve Kaşgar’ı ziyaret ettik. Gördüklerimiz sözkonusu milletvekiline birer yanıt niteliğindeydi. Trafik ve mağaza levhaları standart Çince ve Uygurca’dır. Çin parasında ise standart Çince’nin yanı sıra, Uygurca, Tibetçe, Moğolca ve Zhuangca yazılı. Urumçi’de ziyaret ettiğimiz Xinjiang İslam Enstitüsü’nde bin kadar öğrenci standart Çince, Uygurca ve Arapça olmak üzere üç dilde eğitim alıyor. Enstitünün Şeyhi Abdurekip Tumniyaz, Kaşgar’daki İdgah Cami’nin imamı Abbas Mehmed, ziyaret ettiğimiz yerlerde bize yardımcı olan Aynur, Meryem, Adile tanıştığımız Uygur dostlardan bazılarıydı ve isimleri Uygurca.

Türk gazeteci heyeti temasları sırasında Xinjiang İslam Enstitüsünün kütüphanesinde incelemelerde bulundu

Xinjiang yerel yönetimi sözcüsü Xu Guixiang ile yaptığımız söyleşide terörle mücadeleden ekonomiye, eğitimden sağlığa, milli dayanışmadan etnik kültürlerin korunmasına kadar bölgeyle ilgili detaylı bilgiler aldık. Çin topraklarının altıda birini oluşturan bölge 8 ülke ile komşu. Farklı etnik gruplara mensup insanların bir aile olarak bir arada yaşaması bölgenin zenginliği olarak kabul ediliyor.

Batı’da çok konuşulan ve “toplama kampı” denilen mesleki eğitim merkezlerinde eğitim gören kursiyerler, 2019’da tümüyle mezun oldu, mesleki eğitim merkezleri dolayısıyla kapandı.  Sözcü Xu Guixiang, “Terörün ve aşırı dinciliğin hayalete dönüştürdüğü insanlar tekrar insana dönüştü” diye konuştu.

Xinjiang, ekonomide pandemiye rağmen ortalama yüzde 5’lik büyüme hızı yakalanmış. Xinjiang’ın ekonomisi geçen 60 yıl içinde 160 kat arttı. Yoksullukla mücadelede önemli başarı kazanıldı. 3 milyon 60 bin insan, 35 ilçe ve 3 bin 366 köy yoksulluğa veda etti. Toplam uzunluğu 9 bin 92 kilometre olan demiryolu ağı tüm idari bölgelere ulaşıyor. Geçen 60 yıl içinde Uygurların nüfusu, 2.2 milyondan yaklaşık 12 milyona yükseldi.

“BİR KEZ GÖRMEK, BİN KEZ DUYMAKTAN İYİDİR”

Sözcü Xu Guixiang’a göre Batı basınında yer alan bölgeyle ilgili iddiları sorduk. “Öz güvenimiz var. Gerçekleri dünyaya anlatmaya devam ediyoruz” diyerek 2020’den bu yana 82 Xinjiang konulu basın toplantısı düzenlediklerini aktardı.

Gezdiğimiz üç şehirde de kalkınma ve refah, sokaklardaki canlılık hemen göze çarpıyordu. İdgah Cami’nin önündeki meydan geç saatlerde bile cıvıl cıvıldı. Bölgenin gündemi, Batı basınındaki iddiaların aksine kalkınmaya ve halkın mutluluğuna odaklanmış durumda.

Anlaşılan bazı Türk siyasetçiler “yanlış bilgilendirilmiş”. Sözcü Xu Guixiang, bölgeyle ilgili çeşitli iddialar ortaya atanlar için birkaç kez aynı sözü tekrarladı:

“Bir kez görmek, bin kez duymaktan iyidir.”

Kaynak: Çin Uluslararası Radyosu

Hibya Haber Ajansı