Türkiye: Mayıs’ta 118,9 milyar liralık merkezi bütçe fazlası verildi

Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın açıkladığı Mayıs ayı bütçe verilerine göre, merkezi yönetim bütçesi bir yıl önceki 144 milyar lira fazlaya kıyasla 118,9 milyar lira fazla verdi. Nisan 2023’te merkezi yönetim bütçesi 132,5 milyar lira açık vermişti. Mayıs 2022'de 161,9 milyar lira olan faiz dışı fazla Mayıs 2023’te 221,6 milyar lira oldu.

Aylık Bütçe Gerçekleşmeleri Raporu’nda belirtildiği üzere, merkezi yönetim bütçe toplam gelirleri bir yıllık bazda %72,9 artarak 549,4 milyar TL oldu. Mayıs ayında bütçe gelirlerini etkileyen unsurlara bakacak olursak; Vergi gelirleri bir önceki yıla göre %75,1 arttı. Bütçe gelirlerine en yüksek katkıyı %68,3 ile kurumlar vergisi sağlamıştır. Motorlu taşıtlar vergisindeki artışa bağlı olarak özel tüketim vergisi %103,9, gelir vergisi %99,1 arttı, döviz kurundaki ve ithalattaki artış nedeniyle ithalatta alınan katma değer vergisi %56,1, yurtiçi katma değer vergisi %71,6, Banka ve sigorta muameleleri vergisi %113,1, damga vergisi ise %107,9 arttı. Vergi dışı gelirler %42 arttı.

Toplam giderler %147,7 artarak 430,5 milyar TL oldu. Mayıs ayında bütçe harcamalarını etkileyen unsurlara bakacak olursak; Faiz dışı giderler bir önceki yıla göre %110,3 arttı. Faiz giderleri, iç borç faiz giderlerindeki artış nedeniyle %473,4 arttı. Cari transferler %133,8 oranında artarak bütçe giderlerine en büyük katkıyı yapmıştır. Personel giderleri %116, sermaye giderleri %149,2, mal ve hizmet alımına yönelik harcamalar %66,4, SGK devlet prim harcamaları %97,6 arttı, sermaye transferleri %195,3 arttı. Kredilendirme harcamaları %10,2 azaldı.

2023 kümülatif verilerine baktığımızda; Ocak-Mayıs döneminde bütçe dengesi 263,6 milyar TL açık verdi. Bütçe Ocak-Mayıs 2022 döneminde 124,6 milyar TL fazla vermişti. Bu veriler 5 aylık dönem itibariyle bütçenin geçtiğimiz seneye göre olan performansının daha olumsuz olduğunu göstermektedir. Faiz dışı açık 25,7 milyar TL olarak gerçekleşti, geçen senenin 5 aylık döneminde ise 246,5 milyar TL faiz dışı fazla verilmişti. Bütçe gelirleri 1.612,1 milyar TL ile bir önceki yıla göre %48,7 artarken, bütçe giderleri: 1.875,7 milyar TL ile bir önceki yıla göre %95,4 artış göstermiştir.

Bütçe ve faiz dışı dengenin GSYİH'ye oranı (12 aylık devirli)… Kaynak: Hazine ve Maliye Bakanlığı, TÜİK, Dinamik Yatırım

2023 için bütçe açığı/GSYİH hedefi %3,5 seviyesindedir. Bütçe dengesini etkileyen potansiyel faktörlere bakacak olursak, ilk etapta EYT ile ilgili ödemeler bütçe dengesinin bozulmasına neden olabilir. Deprem felaketi, cari transferler ve sermaye harcamaları yoluyla bütçe harcamaları üzerinde baskı oluşturabilir. Yılın ikinci yarısında iktisadi faaliyetteki yavaşlama gelirleri etkileyerek bütçe üzerinde baskı yaratabilir. Bütçe giderlerindeki artış dikkate alındığında ek bütçe oluşturma ihtimali ise artmıştır, bu kapsamda OVP’deki bütçe açığı/GSYİH hedefinde yukarı revizyon yapılabileceğini düşünüyoruz.

Kaynak Dinamik Menkul-Enver Erkan

Hibya Haber Ajansı