TÜRİB: ELÜS piyasası 2023 yılı değerlendirmesi

ELÜS işlem hacmi 23 kat artarak 182 milyar TL oldu

Türkiye Ürün İhtisas Borsası (TÜRİB) Elektronik Ürün Senedi (ELÜS) Piyasası’nda 2023 yılında işlem hacmi 82 milyar TL olarak gerçekleşti. Piyasanın 4 yıllık faaliyet döneminde ELÜS işlem hacmi, TÜRİB’ den önceki 4 yıllık hacme göre 23 kat artarak 182 milyar TL oldu.

Günlük piyasa işlem rekoru, 2023 yılında yeni seviyelere taşındı. 15.08.2022 tarihinde 2,4 milyar TL ve 368 bin ton olarak kaydedilen günlük işlem hacmi ve miktarı rekoru 04.08.2023 tarihinde 2,6 milyar TL ve 419 bin tona yükseldi.

İşlem hacmine göre sırasıyla buğday, mısır, arpa olmak üzere Antep fıstığı, baklagiller, fındık, kuru kayısı, pamuk, zeytin ve yağlı tohum dahil 17 farklı ürün ELÜS’ü işlem gördü. Ticaret Bakanlığı’nın kalite kriterlerini yayımlaması sonrasında kanola da TÜRİB’de işlem görebilecek ürün yelpazesine eklendi.

Yüksek rekolte ile dengeli tarım ürünleri piyasası

2023 yılında ülkemizde yaşanan deprem felaketi başta olmak üzere global düzeyde iklim krizi ve bölgemizde yaşanan savaş ve benzeri risklere rağmen verimli geçen hasat sayesinde 2023 yılında dengeli bir tarım ürünleri piyasası gözlendi. Gıda arz güvenliği için stratejik ürünlerimiz olan arpa, buğday ve mısır gibi hem gıda hem yem sanayinin önemli girdisi olan ürünlerde kaydedilen yüksek rekolte ile Toprak Mahsulleri Ofisi’nin piyasa düzenleyici politikaları aktif bir şekilde kullanması sayesinde piyasada öngörülebilirlik ve kontrollü fiyat hareketleri gözlendi. TÜRİB ELÜS Piyasası da kesintisiz hizmet vererek başarılı bir performans ile 2023 yılını tamamladı. 2023 yılında gerçekleştirilen 331 binden fazla işlem ile birlikte ELÜS Piyasasının faaliyete geçtiği 2019 yılından bu yana 1 milyondan fazla işlem 216.000’den fazla kayıtlı yatırımcı tarafından gerçekleştirildi.

TÜRİB’in kuruluşundan itibaren lisanslı depo kapasitesi 2,5 kat arttı

TÜRİB’de işlem gören ürünlerin saklandığı, ürün borsacılığının ve gıda arz güvenliğinin temel direği olan lisanslı depolar 186 lisanslı depo işletmesi 45 il, 136 ilçe, 261 farklı lokasyonda 10 milyon ton üzeri saklama kapasitesi ile hizmet veriyor. TÜRİB faaliyete geçtiğinde 4 milyon ton civarı olan saklama kapasitesi 2,5 katın üzerinde artarak, Türkiye hububat rekoltesinin 4’te 1’ini saklama kapasitesine ulaştı. Orta vadede bu kapasitenin 20 milyon tona ulaşması hedeflenmektedir.

TÜRİB Buğday Ekmeklik Endeksi yıllık %35 artış kaydetti

TÜRİB Buğday Ekmeklik Endeksi 2023 kapanış değeri 4219,82 olup, %35 artışla 2023 yılını kapattı. Ürün bazında endekslerde yıllık değişim aşağıdaki tabloda verilmektedir.

TÜRİB’in 2024 yılı vizyonu ve projeleri

TÜRİB ELÜS Piyasası’nda 2024 yılında kanolanın eklenmesi ile işleme açık 18 tarım ürününe zeytinyağı, kuru üzüm, beyaz peynir, çay ve şeker gibi ürünleri eklenmesine yönelik çalışmalar yürütülmeye devam edilmektedir.

TÜRİB Ar-Ge Merkezi olarak yürütülmekte olan TÜRİB Teknolojik Dönüşüm Projesi kapsamında tarım piyasasında yerli ve milli borsacılık çözümü TÜRİB İşlem Sistemi (TÜRİS) ülkemize kazandırılacaktır. Ürün piyasası aracı kurumlarının (ÜPAK) işlemlere aracılık edeceği sisteme geçişin 2024 yılının ilk yarısında tamamlanması planlanmaktadır. Buna ilişkin gerekli mevzuat altyapısı 2023 yılı sonunda yayımlanmış olup, 2024 yılında alt düzenlemeler tamamlanacaktır. Devreye alınacak işlem platformu üzerinden vadeli işlem sözleşmelerini işleme açmak için çalışmalar 2024 yılı içerisinde ivme kazanacak olup, 2025 yılında vadeli işlem piyasasının devreye alınması hedeflenmektedir.

TÜRİB ELÜS Piyasası’nda gerçekleşen işlemlerin güven, serbest rekabet ve istikrar içinde gerçekleşmesinin güvence altına alınması amacıyla; makul bir ekonomik veya finansal gerekçeyle açıklanamayan, piyasanın güven, açıklık ve istikrar içinde çalışmasını bozacak nitelikteki eylemleri tespit için Borsamızca çeşitli piyasa izleme ve gözetim faaliyetleri yürütülmektedir. Piyasa izleme ve gözetim faaliyetlerinin yapay zekâ destekli bir sisteme geçirilmesi amacıyla, TÜBİTAK 1005 Ulusal Yeni Fikirler ve Ürünler Araştırma Destek Programı kapsamında destek alan bir Ar-Ge projesi yürütülmekte olup, 2024 yılında tamamlanacaktır.

Sürdürülebilir gıda güvenliği için lisanslı depoculuğun yaygınlaştırılarak sağlık ve kalite bakımından güvenilir gıdaya, ELÜS teminatlı kredilerle finansmana ve ELÜS Piyasası ile gıdanın makul fiyatlarla erişilebilirliğine hizmet eden TÜRİB, içerisinde bulunduğu tarım ekosisteminin paydaşları ile bunu teminat altına almak için çalışmalarını 2024 yılında da sürdürecektir.

Hibya Haber Ajansı