Tiroid vücudun uyumlu çalışmasında önemli role sahip

Vücudun düzenli, dengeli ve uyumlu çalışmasında önemli

Tiroid bezi ebat olarak vücudumuzda küçük bir yer kaplamasına rağmen büyük işlevleri olan hayati bir endokrin organ olduğunu söyleyen Genel Cerrah Prof. Dr. Ahmet Cem Dural, ''Vücudun düzenli, dengeli ve uyumlu çalışmasında önemli rol sahibi olan tiroid hormonunun sentezlenmesinden sorumlu, boyun bölgemizde yer alan, 20-40 gram ağırlığında bir organdır.'' dedi.

''En büyük iyot kaynağı deniz tuzu''

Genel Cerrah Prof. Dr. Ahmet Cem Dural, ''Tiroid hormonu vücudumuza gıdalar ile alınan iyodun kullanılması ile üretilir. En büyük iyot kaynağı deniz tuzu olmakla beraber deniz ürünleri, gıdalar içerisinde iyot oranı en yüksek yiyeceklerdir. Ülkemiz dünyada iyot eksikliği açısından endemik bir bölgede yer almaktadır, dolayısıyla iyot eksikliğine bağlı tiroit hastalıklarının sık görüldüğü bir bölgedir. Bu nedenle ülkemizde uzun yıllardır satılan tuzlara iyot katılması zorunludur. İyotsuz tuz ürünleri yakın zamana kadar kısıtlı olarak satılmakta iken son zamanlarda popüler olan kaya tuzu tüketimindeki artış ile kullanımı yaygınlaşmıştır.'' şeklinde konuştu.

İyot eksikliği neye yol açar?

Prof. Dr. Ahmet Cem Dural, ''İyot eksikliği tiroid bezinde büyümeye (guatr) yol açar, ve genellikle nodül oluşumu ile sonuçlanır. Guatr oluşumuna yol açabilen bazı besin ürünleri bulunmakta olup bunların başında lahanagiller, turp, soya gibi gıdalar gelmektedir.'' dedi.

Prof. Dr. Ahmet Cem Dural, ''Tiroid bezi hastalıkları çok çeşitli hastalıkları barındıran bir gruptur.'' dedi ve şöyle devam etti:

''Bunlar içerisinde tiroidin enflamatuar hastalıkları (tiroiditler), hormon üretimi azlığı veya fazlalığı ile ilgili olan hastalıklar, guatr, tiroid nodülleri ve tiroid kanserleri yer almaktadır.''

Hipotiroidi nedir?

Prof. Dr. Dural, ''Hormon üretiminde geçici veya kalıcı yetersizlik görülmesi “hipotiroidi” olarak adlandırılır.'' şeklinde yanıtladı.

Hashimoto hastalığının belirtileri neler?

Tiroid bezinin en sık hipotiroidi nedenlerinin başında “Hashimoto Hastalığı” gelmekte olup, hastalarda metabolizma yavaşlaması, kilo alımı, halsizlik, yorgunluk, uykuya meyil, soğuğa tahammülsüzlük, saç dökülmesi, cilt kuruluğu gibi belirtileri sıralayan Prof. Dr. Dural, ''Tedavi edilmemesi durumunda hayatı tehdit edecek seviyede ödem tablosu görülebilir (miksödem). Eksikliği görülen tiroid hormonlarının günlük olarak hastaya verilmesi ile medikal olarak tedavi edilir ve sağlığına kavuşur.'' şeklinde konuştu.

Hipertiroidi nedir, belirtileri nelerdir?

Tiroid bezinin aşırı miktarda tiroid hormonu üretmesi ise “Hipertiroidi” olarak isimlendirildiğini söyleyen Prof. Dr. Dural, Hipertiroidi tablosunda, metabolizmanın hızlanmasına bağlı olarak hastalarda çarpıntı, kilo kaybı, iştah artışı, sinirlilik, ellerde titreme, sıcağa tahammülsüzlük, gözlerde canlı bakış, gözlerin ileri doğru çıkıklaşması, bağırsak hareketlerinde artışa bağlı sık tuvalete çıkma ihtiyacı gibi belirtilerin görülebileceğini söyledi.

Basedow Graves nedir, belirtileri nelerdir?

Prof. Dr. Dural, ''Tiroid bezinde nodül olmaksızın büyüme “Basedow Graves” hastalığı olarak isimlendirilir.'' dedi. Dural, bu hastalıkta gözlerde ciddi ileri çıkıklık (ekzoftalmi) görülebileceğini otoimmün bir hastalık olan Basedow Graves Hastalığı tiroid hormonu baskılayıcı anti-tiroid ilaçlar ile kontrol altına alınabileceğini belirterek, ancak ilaçların ciddi yan etkileri ortaya çıkabilmekte ve takipler sırasında hastalık nüks edebilmekte olduğunu söyledi ve şöyle devam etti:

''İlaca bağlı bir reaksiyon görülmediği durumlarda genellikle 18-24 aya kadar medikal tedavi etkin ve başarılıdır. Ancak ilaç reaksiyonu görülmesi, ilaç kullanımına rağmen hipertiroitinin kontrol edilememesi gibi durumlarda hastaların kalıcı bir çözüme ihtiyacı vardır. Radyoaktif iyot veya tiroid bezinin cerrahi olarak çıkarılması ile kür sağlanabilmektedir. Göz bulguları varlığında radyoaktif iyot tedavisi kullanılamamaktadır.''

Toksik Nodüler Guatr nedir?

Prof. Dr. Dural, ''Hipertiroidi gelişmesine yol açan diğer bir durum ise tiroit bezinin normal olduğu, ancak bir veya birden çok tiroid nodülünün aşırı çalışması ile ortaya çıkan “Toksik Nodüler Guatr” hastalığıdır. İlaç kullanımı ile kontrol altına alınmasını takiben tiroid cerrahisi uygulanır ve hastalar sağlıklarına kavuşurlar.'' ifadelerini kullandı.

''Nodüllerin dikkatlice değerlendirilmesi önemli''

Tiroid bezinde hormon fonksiyonunun normal olmasına karşın tetkikler ile saptanan nodüllerin dikkatlice değerlendirilmesi gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Dural, bahsedildiği gibi ülkemizin endemik bölge olmasından ötürü nodüler tiroid hastalıkları sık görülmekte olduğunu ve buradaki en önemli noktanın, iyi huylu nodül ve kanser ayrımı olduğunu belirtti.

''Biyopsi yapılması gerekebilir''

Prof. Dr. Dural, ''Nodül ve kanser ayrımı için en önemli tetkik şüphesiz Tiroid Ultrasonografisi olup, tanı değeri oldukça yüksektir. Nodül varlığını ortaya koyduğu gibi nodülün şekli ve yapısına bakarak kötü huylu olma riskini de ortaya koyabilir. Eğer ultrasonografi ile saptanan bir nodül 1,5 cm’den daha büyükse veya boyuttan bağımsız olarak nodül şeklinde veya içeriğinde şüpheli bir görünüm var ise bu şüpheli nodül veya nodüllere biyopsi yapılması gerekir. Tiroid biyopsisi yine ultrason cihazı görüşü altında, ince bir iğne (kan alma iğnesi) ile gerçekleştirilir. Oldukça yüksek oranda tanı koydurucudur.'' şeklinde konuştu.

''Sıklığı hızla artıyor''

Prof. Dr. Dural, ''Amerikan Ulusal Sağlık Enstitüsü verilerine göre tiroid kanserleri son 20 yılda tüm dünyada sıklığı hızla artan kanserlerdir.'' dedi. Bu durum tüm dünyada benzer olup, Türkiye’de de tiroid kanseri Sağlık Bakanlığı verilerine göre genç kadın hastalarda en sık görülen ikinci kanser olduğunu vurgulayan Dural, ''Tiroid kanseri görülme oranındaki bu artışa rağmen sevindirici bir nokta, sağlık imkanlarına erişimin kolaylaşması, bilincin artması ve sağlık taramaları sayesinde erken teşhis konulabilmesidir.'' dedi.

Kimlerde daha sık görülür?
Dural, ''Tiroid kanserleri genç hastalarda ve kadın cinsiyette daha sık görülür, genellikle çevresel nedenler sorumlu tutulmakla beraber, aile hikayesi, genetik faktörler, beslenme ve coğrafi koşullar da önemlidir. Bilinen en önemli risk faktörü radyasyon maruziyetidir. En sık 30-40 yaş arası bireylerde görülmekle beraber her yaşta görülebilmektedir. Tiroid kanseri aynı zamanda en sık endokrin organ kanseridir. En sık görülen tiroid kanseri “Papiller Tiroid Kanseri” olup tüm olguların yüzde 80’ini oluşturmaktadır. Daha nadir olarak görülen, sıklık sırasına göre “Foliküler Tiroid Kanseri”, “Medüller Tiroid Kanseri” ve “Anaplastik Tiroid Kanseri” diğer tiroid kanseri tipleridir. Bu kanserler papiller tiroid kanserine göre oldukça agresif davranışlı kanserlerdir.'' ifadelerine yer verdi.

''Erken tanı ile tehlike azalıyor''

Doktorlar arasında en iyi seyirli kanser olarak tanımlanan Papiller Tiroid Kanseri erken tanı konulduğu zaman hayatı tehdit etmeyen, başka bir nedenle gerçekleştirilen tiroid ameliyatından daha farklı veya daha geniş ölçekli bir ameliyat olmadığını belirten Prof. Dr. Dural, şöyle devam etti: 

''İyi seyirli bir kanser olarak kabul edilmesinin nedenlerinden biri kan damarları yolu ile uzak organlara yayılmak yerine boyunda tiroid bezi komşuluğunda yer alan lenf bezlerine yayılım yapmasındandır. Ancak zamanında tanı konulmadığında oldukça basit bir cerrahi işlem yerini son derece karmaşık ve uzun bir ameliyata bırakmakta, uzak organlara da yayılım riskini artırmaktadır. Sonuç olarak tüm kanserlerde olduğu gibi tiroid kanserine de hastalığın erken aşamasında tanı konulması hastalığın seyrini etkileyebilir, nüks ve metastaz ihtimali azalır ve kür şansı yükselir.''

Tiroid hastalıkları taraması için temel basamakları Prof. Dr. Dural, şöyle sıraladı:

''Hekim tarafından aile ve hastalık öyküsünün alınması, risk faktörlerinin sorgulanması ve boyun bölgesinin muayene edilmesi, tiroid hormonu sentezinden sorumlu olan TSH hormonunun değerlendirilmesi, risk faktörü veya muayene bulgusu varlığında Tiroid Ultrasonografisi planlanması.''

Kan tahlillerinde normal dışı değerler saptandığında mutlaka tüm tiroid hormonlarının ve gereklilik halinde tiroid bezi antikorlarına ait kan değerlerinin görülmesi gerektiğine dikkat çeken Prof. Dr. Dural, ''Yapılan ultrasonografide nodül saptanır ise de bu nodülün şekli ve içeriğine göre ileri tetkik planlanmalıdır.'' diye konuştu.

Hibya Haber Ajansı