Sabah stratejisi

Geçen haftanın kritik verisi olan tarım dışı istihdam Cuma günü 263bin ile 250bin olan beklentinin üzerinde gerçekleşirken, işsizlik oranı ise %3,5’e geriledi. Diğer yandan, ortalama saatlik kazançların yıllık artışı baz etkisiyle %5,2’den %5,0’a geriledi. Veriler ABD’de istihdam piyasasının sıkı kalmaya devam ettiğini gösterdi. Perşembe günü açıklanacak olan ABD enflasyonu öncesinde Fed’in Kasım ayı toplantısında 75 baz puanlık faiz artırma beklentisi de %76’larda bulunuyor. Piyasalar tarafında, Amerikan borsaları, son 2 işlem günündeki geri çekilmelere rağmen, geçen haftayı artıda kapattılar. Dow Jones ve S&P 500 sırasıyla %2,0 ve %1,5 yükselişle haftayı kapattı. Teknoloji ağırlıklı Nasdaq endeksi ise bir önceki haftaya göre %0,7 yükseliş kaydetti. Tahvil faizleri de yeniden yükselişe geçti. 2 yıllıklar %4,35 seviyesini test etti. Avrupa’da da piyasalar %1,5 civarı artıda kapattılar. Hafta içinde 110 seviyesine kadar geri çekilen Dolar endeksinde (DXY) kapanış seviyesi 112,8 oldu. Yurtiçi tarafta ise BİST-100 pozitif ayrıştı. 3.589 seviyesine kadar ivme kaydeden endekste kapanış 3.568 seviyesinden gerçekleşti ve haftalık %12,2 artış kaydedilmiş oldu. Ortalama işlem hacmi 70,7 milyar TL’yi gösterdi. THYAO, SASA ve TUPRS hisselerindeki yukarı yönlü hareketler endeksin yükselişinde etkili oldu. Bugüne bakıldığında, ABD vadelileri ekside seyrediyor. MSCI Asya Pasifik endeksi de %1,7 civarında satıcılı. Yurtiçinde Avrupa vadelilerindeki olumsuz görüntüye de paralel satıcılı bir açılış bekliyoruz. Diğer taraftan, hafta sonu Kerç Köprüsü’ndeki meydana gelen patlama da jeopolitik riskleri artırmış durumda. Veri tarafında bugün yurtiçinde işsizlik oranını takip ediyor olacağız. Yurtdışında ise açıklanacak önemli bir veri bulunmuyor. Japonya’da piyasalar tatil nedeniyle kapalı. ABD’de de tahvil piyasaları bugün kapalı olacak.

*Yeşil ok olumluyu kırmızı ok olumsuzu göstermektedir.

MAKROEKONOMİ

   
Yurt içinde bütçe dengesi öncesi izlediğimiz Hazine nakit dengesi eylül ayında 79,3 milyar TL açık verdi ve yılın geri kalanında bütçe açığındaki marjinal artış beklentisiyle uyumlu. Gelirlerde aylık %36, giderlerde aylık %4 azalış görüyoruz. Faiz dışı giderlerde aylık %8 düşüşe karşılık faiz giderlerinde aylık %51 artış gözlenmekte. İlk 9 aydaki hazine nakit açığı 88 milyar TL oldu. 12 aylık kümülatifte ise 155 milyar TL’ye yükseldi, Hazine nakit açığı/GSYH oranı da %1,1’den %1,5’e yükseldi.

• Yılın ilk 8 aylık döneminde ekonomik aktivitenin ve enflasyonist ortamın da desteğiyle gelirlerdeki güçlü artışla bütçe dengesi 33 milyar TL fazla verdi. Eylül başında paylaşılan OVP’ye göre bu sene bütçe açığının 461 milyar TL (milli gelirin %3,4’ü) olması beklenmekte. Bu da yılın geri kalan 4 aylık döneminde 494 milyar TL ile oldukça yüksek bir bütçe açığı beklentisini yansıtmakta.

İhracata dair izlenen anketlerden biri olan Ticaret Bakanlığı’nın bu yılın dördüncü çeyreğine ilişkin ihracat beklenti endeksi, bir önceki çeyreğe göre 11 puan azalarak 108,1’e gerilerken bu seviye 2020 yılı 3. çeyreğinden bu yana en düşük seviye. Anket en fazla ihracat ve ithalat yapan ilk 500’er firmaya uygulanmakta.

Bu hafta JP Morgan, Citigroup ve Morgan Stanley gibi ABD’nin önde gelen bankalarının bilançoları, IMF ve Dünya Bankası yıllık toplantıları, ABD TÜFE ve ÜFE verileri, Fed toplantı tutanakları, Çin kredi, enflasyon ve dış ticaret verileri, ECB, BoE ve Fed yetkililerinin konuşmaları, Euro Bölgesi sanayi üretimi, G-20 maliye bakanları ve merkez bankası başkanları toplantısı takip edilecek.

• ABD’de bu hafta TÜFE ve ÜFE verileri, Michigan Üniversitesi tüketici güven endeksi, perakende satışlar ile Fed toplantı tutanakları öne çıkıyor. Eylülde enflasyon verilerinin yıllık olarak hafif gevşemesi bekleniyor, benzin fiyatları eylülde aşağı yönlü hareket etmişti. Bununla birlikte OPEC+ Grubu’nun öngörülerin üzerindeki arz kısıntısı kararı ile birlikte petrol fiyatları ekimde yükseliş eğiliminde. Benzin fiyatlarının yanı sıra anketlerin gösterdiği üzere tedarik zincirindeki sıkıntıların hafiflemesi ve dolardaki güçlenme fiyatlar üzerinde aşağı yönlü etkide bulunabilecek unsurlar. Eylüldeki Fed faiz kararından bu yana Fed yetkililerinin açıklamaları bir sonraki toplantıda 75 baz puanlık faiz artırımını güçlendirir yönde oldu, tutanakların da benzer tonda olması beklenebilir. Bu arada bu haftaki enflasyon verilerinin, beklentilerden iyi seyreden istihdam verilerinin de etkisiyle kasımdaki Fed toplantısı beklentilerinde anlamlı bir değişiklik yapması beklenmiyor. Geride bıraktığımız cuma günü ABD tarım dışı istihdam artışı 250 bin kişi olan beklentilerin üzerinde 263 bin kişi gerçekleşti ve hala pandemi öncesi ortalama seviyelerin (100 bin civarı) üzerinde bulunuyor. İşsizlik oranı iş aramaktan vazgeçenlerin artmasıyla birlikte %3,7 seviyesinden %3,5’e geriledi. Yıllık bazda saatlik ücretlerdeki artış ise %5,2’den %5’ye yavaşlayarak beklentiler doğrultusunda gerçekleşti. Ancak bu gelişmeler Fed’in tam olarak istediği bir resim değil, Fed iş gücü talebinin azalmasını (JOLTS açılan iş sayısı) bir yandan isterken bir yandan da iş arayanların artmasını istemekte ki bu durum halinde ücret baskısı azalabilsin.
• Avrupa’da bu hafta ECB ve BoE yetkililerinin konuşmaları, ağustos ayı İngiltere aylık büyüme ve Euro Bölgesi sanayi üretimi izlenecek. Artan enerji maliyetlerine karşın Euro Bölgesi sanayi üretiminin ağustosta direncini koruması bekleniyor, bölgede öne çıkan ekonomilerde Almanya imalat PMI verisi daralma bölgesinde kalsa da Fransa’nın sürpriz şekilde büyüme eşik değerinin üzerine çıkmasının bölge sanayi üretimini desteklemesi bekleniyor. Bununla birlikte enerji sıkıntılarının, derinleşirse muhtemelen kış aylarında sanayi sektöründe etkisini belirgin göreceğiz. ECB yetkililerinin konuşmaları da ECB’nin bir sonraki adımı için yakından izleniyor. Bölgede TÜFE’nin çift haneye çıkması ardından ECB’nin gelecek toplantısında 75 baz puanlık faiz artırması bekleniyor. İngiltere’de bu hafta ağustos ayına ilişkin aylık büyüme verisi izlenecek. Ağustos ayında, 2020 yılından bu yana ilk kez, imalat PMI verisinin 47,3 ile büyüme eşik değerinin altına geldiğini görmüştük. Tüketici harcamalarının da baskılanması ile ağustosta aylık büyümesinin yavaşlaması bekleniyor. Büyümedeki aşağı yönlü risklerin faiz artırımları ile birlikte özellikle gelecek sene özelinde ağırlık kazanması bekleniyor, bununla birlikte İngiltere’de istihdam piyasası şu an için olumlu seyrediyor ve işsizlik oranı %3,6 ile 1974 yılından bu yana en düşük seviyelerde bulunmakta. Önemli büyüklükteki mali paketin uygulanması olasılığında enflasyonun daha da artabileceği endişesi bir yandan izlenirken, İngiltere Merkez Bankası’nın ise bir sonraki toplantısında 100 baz puan faiz artışı tercih edebileceği görülüyor.
• Asya tarafında veri takvimine baktığımızda, bu hafta Çin uzun tatilinden dönüyor. Konut sektöründeki sıkıntılar, zaman zaman artırılan Covid kısıtlamaları ve küresel dış ticaret görünümündeki artan aşağı yönlü risklerin ışığında kredi genişlemesini teşvik etmek amacıyla atılan adımların etkisi bu hafta Çin enflasyon, kredi ve dış ticaret verilerinde takip edilecek. Ağustos ayında 10 baz puan indirilen MLF faiz oranının (1 yıllık orta vadeli faiz oranı) ekim ayında indirilmesi halinde yuan üzerinde baskıyı artabileceği düşüncesiyle sabit bırakılması bekleniyor. Çin’de eylülde gıda fiyatlarının etkisiyle TÜFE’nin artması bekleniyor, bununla birlikte emtia fiyatlarındaki yumuşama ve geçen seneki yüksek bazla birlikte üretici fiyatlarının hız kesmesi beklenmekte. Tedarik zincirindeki sıkıntıların hafiflemesine karşılık küresel talepteki zayıflığın ihracatın hız kesmesine neden olacağı düşünülmekte. Çin imalat PMI verileri de eylülde daralma bölgesindeki düşüşünü derinleştirerek ihracattaki aşağı yönlü risklere dair sinyal vermişti. 

Yurt içinde, veri takvimi açısından yoğun bir haftadayız. İş gücü istatistikleri, cari işlemler dengesi, sanayi üretimi ile perakende satışlar, konut satışları ve TCMB Piyasa Katılımcıları Anketi izlenecek.

• Bugün ağustos ayına ilişkin istihdam verilerini takip edeceğiz. Arındırılmış işsizlik oranı temmuzda istihdamdaki azalışa karşın iş gücüne katılım oranındaki düşüşle birlikte %10,4’ten %10,1’e gerileyerek Mart 2018’den bu yana en düşük seviyede gerçekleşmişti. Ekonomik aktivitenin gücünü korumasıyla ilk yarıda işsizlik oranı ortalama %10,8 seviyesinde seyretmişti. Bu yılın ikinci çeyreği ile geçen yılın son çeyreği karşılaştırıldığında istihdam 981 bin kişi artarken, bunun 698 bin kişi ile büyük çoğunluğu turizm sezonundaki pozitif seyirle hizmetler sektöründen ve 293 bin kişiyle sanayi sektöründen sağlanmıştı. Üçüncü çeyreğe ilişkin öncü göstergeler ivme kaybeden dış talebin etkisiyle iktisadi faaliyette tempo kaybına işaret etmekte. Bu görüntü altında istihdamdaki artış eğiliminin zayıfladığı değerlendirilmekte. Nitekim eylülde iktisadi yönelim anketinin detaylarındaki toplam istihdam endeksinin, Mayıs 2021’den bu yana en düşük seviyeye gerilediğini görmüştük, gelecek 3 aylık dönemde istihdam beklentilerini detaylı incelediğimizde ise başta inşaat sektörü olmak üzere hizmet ve perakende ticarette beklentilerin iyileştiğini gözlemlesek de reel kesim sektöründe kötüleştiğini görmüştük.
• Temmuz ayında aylık %50 artışla güçlü bir görünüm sergileyen net turizm gelirlerine karşılık dış ticaret açığının haziran ayına göre genişlemesiyle cari açık 3,7 milyar USD olan piyasa beklentisinin üzerinde 4 milyar USD gerçekleşmişti. (İlk yarıda cari açık ortalama 5,4 milyar USD seviyesindeydi.) Ocak-temmuz döneminde cari açık 36,7 milyar USD ile geçen sene aynı dönemdeki 13,7 milyar USD’nin belirgin üzerinde gerçekleşmişti. Bu dönemde başta enerji ithalatındaki artış cari açıktaki artışın belirleyicisiydi. Ağustos ayında dış ticaret açığı 11,1 milyar USD ile rekor seviyeye çıkmıştı, buna karşın ağustos ayı turizm gelirlerinde tarihsel olarak yıl içerisinde en yüksek seviyeleri gördüğümüz ay. Dolayısıyla öncü göstergelerin de işaret ettiği üzere turizm gelirlerinde toparlanmanın sürmesiyle ağustosta cari açığın 3 milyar USD civarında gerçekleşmesi beklenebilir. Bu seviyelerde gerçekleşebilecek cari açıkla ise 12 aylık kümülatif cari açık 36,6 milyar USD seviyesinden 40,7 milyar USD’ye çıkacak, GSYH oranı da 2. çeyrek verisini baz aldığımızda %4,4’ten %4,9’a yükselecek.
• Sanayi üretimi üçüncü çeyreğe zayıf bir başlangıç yapmıştı, temmuz ayında takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksi, yıllık %2,4 artışla Bloomberg Anketi’ndeki beklentilerin (%8,2 artış) oldukça altında artış kaydetmişti. Temmuz ayında sanayi üretiminde ve ihracattaki ivme kaybında, tatillerin birleştirilmesi ile oluşan ilave iş günü kayıpları ve otomotiv sektöründeki fabrika tatilleri etkili olmuştu. S&P Global/İSO imalat PMI, ağustosta 46,9’dan 47,4’e yükselerek üretimdeki yavaşlamanın bir önceki aya göre daha ılımlı gerçekleştiğini ima etmişti. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış verilere göre ağustosta ihracat aylık %2,6 artarak 2022 yılı ortalamasının sınırlı üzerinde gerçekleşmişti. Reel kesim güven endeksi ağustosta gerilerken, kapasite kullanım oranı ise sınırlı gerilemekle birlikte tarihsel ortalamalarının üstünde seyretmeye devam etmişti. Bu açıdan öncü göstergeler genel olarak, temmuz ayındaki belirgin ivme kaybı sonrası ağustosta kısmi toparlanmaya işaret etmişti. Bu görünümle uyumlu olarak sanayi üretiminin ağustosta aylık %3, yıllık ise Ağustos 2021’deki güçlü bazın da etkisiyle %2,7 artması bekleniyor.

ŞİRKET HABERLERİ 

Sabancı Holding (SAHOL, Sınırlı Pozitif): Topluluğun yeni ekonomi odaklı büyüme ve sürdürülebilirliğe öncülük etme stratejisiyle uyumlu olarak, sermayesini temsil eden paylarının %50’si dolaylı olarak Şirkete ait olan Enerjisa Üretim’in Türkiye yenilebilir enerji pazarındaki lider konumunun güçlendirilmesi hedeflenmektedir. Bu hedef doğrultusunda; Enerjisa Üretim, daha önce kazandığı 500 MW’lık Çanakkale ve Aydın Bölgesi Rüzgar Enerjisi Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanı 2 (YEKA-2)  ihalesine ek olarak, 500 MW’lık Muğla ve Balıkesir Bölgesi Rüzgar Enerjisi YEKA-2 projesinin hem yatırımını hem de işletmesini üstlenmek üzere Enercon Global GmbH ve Enercon Rüzgar Enerji Santrali Kurulum Hizmetleri Ltd. Şti. ile sözleşme imzalamıştır. Böylece YEKA-2 ihalelerinin tamamını kapsayan 1.000 MW’lık rüzgar enerjisi santralleri, Enerjisa Üretim ve Enercon Grubu arasında yapılan anlaşma kapsamında toplam 1,2 milyar ABD Doları yatırım ile hayata geçirilecektir. Söz konusu 1.000 MW’lık YEKA-2 Projesi yatırımlarının 2026 yılının ilk çeyreğinde kadar kademeli olarak tamamlanması hedeflenmektedir. Yukarıda yer alan yatırımların tamamlanması ve devreye alınacak kapasite artışları ile birlikte Enerjisa Üretim, yaklaşık 4.7 GW’lık kurulu güce ve %57 yenilenebilir enerji payına ulaşacaktır.

SEKTÖR HABERLERİ

Çimento: Rekabet Kurulu, çimento sektöründe faaliyet gösteren bazı firmalarla (Baştaş Başkent, Limak Çimento, OYAK Çimento, Votorantim Çimento, As Çimento, Göltaş Göller Bölgesi, Konya Çimento, Küpeliler Endüstri ve Çimsa) ilgili yürüttüğü soruşturmada sözlü savunma toplantısının 8 Kasım’da yapılacağını bildirdi.

Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasasında işlem görmekte olan ISFIN, ALKIM, ULKER, CCOLA ve TURSG pay vadeli işlem sözleşmelerinde yeni vade aylarının işleme açılmamasına karar verilmiştir. Halen işlem görmekte olan Ekim, Kasım, Aralık 2022 vade aylarına ait sözleşmeler, vade sonu tarihlerine kadar işlem görmeye devam edecektir.

Volatilite Bazlı Tedbir Sistemi (VBTS) kapsamında AKENR.E, HEKTS.E payları 10/10/2022 tarihli işlemlerden (seans başından) 09/11/2022 tarihli işlemlere (seans sonuna) kadar açığa satışa ve kredili işlemlere konu edilemeyecektir.
 
Not: VBTS kapsamında getirilen tedbirler, payın işlem gördüğü pazarın/platformun işlem kuralları, pazar değişimi veya diğer nedenlerle uygulanan işlem esaslarından ayrı olarak değerlendirilir. Buna göre VBTS tedbirleri diğer düzenlemeler veya kararlarla uygulamaya alınan işlem esaslarının geçerlilik süresinden ayrı olarak tedbir süresinin sonuna kadar uygulanmaya devam eder.

Telekomünikasyon: Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, “Yerli ve millî imkânlarla geliştirmekte olduğumuz 5G teknolojisine yakın zamanda geçeceğiz. 5G ile hayatımıza hız katacağız. 5G için yaptığımız çalışmalar aynı zamanda 6G teknolojilerinin de zeminini oluşturacak” ifadelerini kullandı.

DİĞER ŞİRKET HABERLERİ

Banvit (BANVT): Şirket ile Tres Enerji Hizmetleri Sanayi ve Ticaret A.Ş (“Tres Enerji”) arasında, yap-işlet modeli çerçevesinde, 2015 yılında imzalanan Kojenerasyon Sistemi İşletme Sözleşmesi kapsamında; Şirketin Bandırma’daki tesisinde, enerji ihtiyacının karşılanması amacıyla, Tres Enerji’nin sağladığı 8.7 MWe kurulu gücündeki kojenerasyon santralinde, kapasite artırımına gidilerek 3.35 MWe gücünde ek bir santral kurulumuna karar verilmiş olup; Şirket ile Tres Enerji arasında 07.10.2022 tarihinde bir sözleşme imzalanmıştır. Santral kurulumunun 2023 yılının ilk yarısı içerisinde tamamlanacağı öngrülmekte olup, bu kapasite artışının Şirketimize herhangi bir ek mali yükümlülüğü bulunmamaktadır.

Consus Enerji (CONSE): Şirketin %100 bağlı ortaklığı Tres Enerji Hizmetleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. (“Tres Enerji”) ile Banvit Bandırma Vitamin Yem Sanayii ve Ticaret A.Ş. (“Banvit”) arasında 2015 yılında imzalanmış Kojenerasyon Sistemi İşletme Sözleşmesi tahtında, halihazırda Tres Enerji tarafından Banvit’e ait tesiste işletilmekte olan 8,7 MWe kurulu gücündeki kojenerasyon santralinde kapasite artırımına gidilerek 3,35 MWe gücünde ek bir santral kurulumuna karar verilmiş olup, bu hususta Banvit ile Tres Enerji arasında bir sözleşme imzalandığı ve Santral kurulumunun 2023 yılının ilk yarısı içerisinde tamamlanacağı açıklanmıştır.

Hun Yenilenebilir Enerji (HUNER): Şirketin %100 iştiraki olan, AQUILA SRL firması, İtalyan proje geliştiriciler ile İtalya’da toplamda 150MW’a kadar güneş enerjisi projeleri geliştirme anlaşması imzalamıştır. Anlaşma kapsamında geliştirilmekte olan projelerin her biri 10-20 MW arasında olup, ağırlıklı olarak ışıması yüksek olan İtalya’nın güney bölgelerindedir. Anlaşmaya göre, AQUILA SRL firması, lisans geliştirme sürecinin başarılı sonuçlandığı projelere sahip özel amaçlı şirketlerin (SPV) %92’ye kadar hisselerinin satın alma opsiyonu sahibi olmuştur. Lisanslama çalışmaları başarı ile sonuçlandığında, söz konusu güneş enerjisi santrali (GES) lisans sahibi SPV hisseleri, şirketin iştiraki AQUILA SRL tarafından satın alınacak ve akabinde, GES kurulumuna başlanacaktır. Proje finansmanında İtalyan ve Avrupa Bankaları ile çalışılması planlanmaktadır. Öte yandan farklı proje geliştirme faaliyetleri de devam etmektedir. 
 
Kuyaş Yatırım (KUYAS): İstanbul, Bahçelievler ilçesindeki Borsakule B Blok projemizin inşaatı ince işlerin de bitmesiyle %100 tamamlanmış olup, faliyet raporunda belirttilen tarihte satışı ve teslimi yapılmış atolyelerde firmalar faaliyete geçmeye başlamıştır. Satışların %60’ı tamamlanmış, piyasa koşulları ve yoğun talep doğrultusunda satış fiyatlarına %15 oranında zam yapılmıştır. Borsakule 2 projesinin avan projeleri tamamlanmış olup ilgili belediyeye verilmiştir. Aralık ayında ön satışa çıkılacaktır.

Marshall Boya (MARSHL): Şirketin Yönetim Kurulu kararı ile Şirketin işletme sermayesi ihtiyacının karşılanması ve finansal durumunun güçlendirilmesi amacıyla, Şirketin sermayesinin %92,97’sine dolaylı yoldan sahip olan Akzo Nobel Coatıngs Internatıonal B.V.’nin hakim ortağı olan Akzo Nobel N.V. ile yapılan anlaşmaya istinaden gönderilen 400mn TL tutarındaki borç 07.10.2022 tarihinde Şirketin hesaplarına aktarılmıştır.
           

FAİZ PİYASALARI

Cuma günü ağırlıklı ortalama fonlama maliyeti %12 seviyesinde yatay seyretti. TCMB cuma günü 25 milyar TL’lik (%12’den, 7 gün vadeli) haftalık repo ihalesi açtı. Toplam fonlama tutarı ise repo ihaleleri kaynaklı 223 milyar TL oldu.

ABD 10 yıllık hazine tahvillerinin faizi cuma günü %3,83 seviyelerinden başlarken, gün içerisinde %3,82-%3,91 bandında hareketin ardından %3,89 seviyesinden günü kapattı.

Yurt içi tahvil piyasasında, cuma günü verim eğrisi genelinde faizlerde düşüşler görüldü. Bu kapsamda, günlük bazda kısa vadeli tarafta 10 baz puana yaklaşan düşüşler gözlenirken, orta ve uzun vadeli tarafta 20 baz puana varan düşüşler görüldü. Gösterge kağıtların faizlerinin haftalık bazda değişimlerine bakıldığında ise, kısa vadeli tarafta 70 baz puana varan yükselişler gözlenirken, orta ve uzun vadeli tarafta 50 baz puana varan yükselişler görüldü.
 

GÜNLÜK ÖZET PİYASA VERİLERİ

Kaynak Ziraat Yatırım
Hibya Haber Ajansı