PwC ve TEDAR, 2022 Yeni Nesil Satınalma Araştırması’nın sonuçlarını açıkladı

PwC ile Tedarik Zinciri Yönetimi Derneği (TEDAR) iş birliğiyle gerçekleştirilen ve satınalma alanında sektöre mercek tutarak gelişim alanlarını ölçmeyi amaçlayan ‘2022 Yeni Nesil Satınalma Araştırması’nın sonuçları açıklandı. Bu yıl beşinci kez gerçekleştirilen araştırmaya endüstriyel üretim, enerji, altyapı ve doğal kaynaklar, taşımacılık ve lojistik, perakende ve tüketici ürünleri, otomotiv, sağlık, teknoloji, medya ve telekomünikasyon gibi 12 ana sektörden 132 kişi katıldı.

Satınalma sürecinin nasıl geliştiğine ışık tutmayı hedefleyen araştırmada, şirketlerin satınalma bölümleri organizasyonel yapılanma, karar mekanizmaları ve kullanılan teknolojik uygulamalar gibi alanlarda değerlendirildi. Katılımcılara ayrıca bu yılın teması olan ‘satınalma ve tedarik zincirinde dönüşüm’ ile ilgili sorular da yöneltildi ve bu işlevin katılımcı kuruluşlarda nasıl geliştiği incelendi.

Dönüşümün başarısı için üst yönetim desteği gerekli

Araştırmaya göre, katılımcıların yüzde 58’i satınalma ve tedarik zincirinde dönüşümü yüksek öncelikli olarak değerlendiriyor. Bu dönüşüm için en önemli motivasyon unsurları olarak maliyet ve değer görülüyor. Dönüşümün uygulanması ve tamamlanması konusunda üst yönetimin desteği en kritik başarı faktörü olarak belirtilirken, dönüşümün önündeki en büyük zorluk ise değişim yönetimi oluyor.

Araştırma, dönüşümün öncelikle hangi alanlarda planlandığına da ışık tutuyor. Buna göre süreç, strateji ve organizasyon ilk sıralarda yer alıyor. Yetkinlik, çalışma modeli ve performans faktörlerinin öncelik sıralamasında sonlarda gelmesi dikkat çekiyor. Diğer yandan dönüşüm sürecinde dış destek ihtiyacının en yüksek olduğu alanlar ise IT uygulama ve değişim yönetimi olarak gösteriliyor. 

Araştırmanın sonuçlarını değerlendiren PwC Türkiye Danışmanlık Hizmetleri Şirket Ortağı ve Tedarik Zinciri Hizmetleri Lideri Dr. İsmail Karakış, şu ifadeleri kullandı: “Son yıllarda, kuruluşlar satın alma ve tedarik zincirinin genel iş stratejilerindeki önemini fark ettikçe, bu alanda dönüşüme giderek daha fazla odaklanıyorlar. Bulgularımız başarılı bir dönüşüm için etkili liderlik, değişim yönetimi ve teknolojik inovasyonun önemini vurguluyor. Satın alma ve tedarik zinciri işlevlerini başarılı bir şekilde dönüştüren kuruluşlar; gelişmiş verimlilik, maliyet tasarrufu, daha iyi tedarikçi yönetimi ve gelişmiş genel iş performansı gibi önemli faydalar elde edebilirler. Bu dönüşümün sürekli iyileştirme ve adaptasyon gerektiren, en önemlisi devam eden bir süreç olduğunu belirtmek gerekir. İş dünyası geliştikçe, kuruluşlar rekabetçi kalabilmek ve iş hedeflerine ulaşabilmek için satın alma ve tedarik zinciri operasyonlarını değerlendirmeye ve iyileştirmeye devam etmeli.”

Hangi alanlar gelişime açık?

Araştırmanın öne çıkan diğer bulguları şöyle sıralandı: 

Satınalma, katılımcıların yüzde 75’ine göre stratejik öneme sahip ve kuruluşların finansallarına etkisi olan bir departman olarak görülüyor. Bu oran, geçen yıla (yüzde 78) çok yakın. Ancak yüzde 25’lik bir kesimin bu görüşe katılmadığı düşünüldüğünde, satınalma bölümü ile ilgili algının gelişime açık olduğu ortaya çıkıyor.

Kategori bazlı stratejik ve operasyonel satınalma yapısı katılımcı kuruluşların sadece yüzde 15’inde mevcut. Geçtiğimiz yıl ise bu oran yüzde 24 olarak ölçülmüştü. Bu alanda kayda değer bir gerileme görülüyor. Bu da Türkiye’deki satınalma birimlerinin organizasyonel yapılanma konusunda gelişim alanı olduğunu gösteriyor.

Satınalma departmanlarının yüzde 17’si Genel Müdür Yardımcısı/(CPO) seviyesinde yönetiliyor ve yüzde 58’i Genel Müdür/CEO/Yönetim Kurulu Başkanı’na raporluyor. Ancak bu oranlar geçen yıl sırasıyla yüzde 33 ve yüzde 65 düzeyindeydi. Sonuçlar, 2022’de satınalma birimlerinin yönetim ve raporlama olarak üst yönetim seviyesinden uzaklaştığını ortaya koyuyor.

Katılımcı kuruluşların sadece yüzde 38’inde satınalma operasyonuna ilişkin tanımlı ve belirli net bir süreç bulunuyor. Bu, halihazırda düşük bir oran. Üstelik geçtiğimiz yıl yüzde 51 seviyesindeydi. Dolayısıyla, bu başlık da gelişime açık.

Katılımcıların gerek mevcut durumda gerekse önümüzdeki beş yıl içerisinde en önem verdiği başlıklar maliyetlerin düşürülmesi ve stratejik satınalma.

Kalite, fiyat ve toplam sahip olma maliyeti hem malzeme hem hizmet satınalma kararını etkileyen en önemli faktörler olarak görülüyor.

Hibya Haber Ajansı