“Karız Kanalları, insanlık için önemli bir buluş”

CRI Türk Radyosunun işbirliği ile Türk medyasından bir grup basın mensubu, Çin'de Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi’nin insanlık için en önemli yerlerinden biri olan Turfan kentine ziyarette bulundu. Turfan, çöl tanımına uygun, kurak bir iklime sahip olsa da, bölgeye binlerce kilometreden su taşınmasını sağlayan Karız kanallarıyla da ünlü bir bereket havzası.

Gazeteci Gökhun Göçmen, Turfan kentinden CRI Türk’te Özgür Özbakır’ın sunduğu “Akşam Raporu” programına konuk oldu ve gazeteci-yazar Hasan Bögün ile birlikte Karız Kanalları ile ilgili açıklamalarda bulundu.

Bögün’ün açıklamalarından öne çıkanlar şöyle:

“Bölgenin ekonomisini canlandırdı”
“Karız Kanalları, gerçekten çok yaratıcı ve insanlık için önemli bir buluş. Himayaların uzantısı olan dağlardan kar sularını yeraltından Turfan’a getiren bir proje. Yeraltında 6 bin km’lik bir kanallar ızgarası gibi düşünebilirsiniz. Yeraltından gelen su, buharlaşmıyor, bölgeyi serinletiyor. Kanallar bölgenin ısısını düşürmüş vaziyette.  Su, buharlaşmadan tarım alanlarına aktarılabiliyor. Ayrıca içme içinde kullanılıyor. Çok temiz bir su Himalayaların eteklerinden kopup gelen bir su. Bölgenin ekonomis tarıma dayalı olduğu için, ekonomi de oldukça canlanmış durumda. 2 bin yıl önce buranın yerleşikleri böyle bir proje ile kuraklığın önüne geçmişler. Çölü yeşertmenin yolunu bulmuşlar. Müthiş yaratıcı bir proje.

“Turfan, çok kültürlü bir merkez”
Turfan kenti, aynı zamanda antik İpek Yolu’nun batıdan gelen kolu ile doğudan gelen kolun buluşma noktası. Dolayısıyla burası, antik olarak çok kültürlü bir merkez. Kentte tarih boyunca 18 farklı dil konuşuluyor. Bu antik ipek yolunun iki kolunun buluştuğu yeri de korumak için kurulan Yarkent'te bir kale şehirdir. Toprak yapısı olarak Kapodokya'ya benziyor.  Bu kalede 8000 kadar insan yaşamış. Bu nüfusun bin kadarı asker. Onun dışında içinde hem islam mescitleri var hem budist tapınakları var.  Hem de pagodalar var. Hepsi bu kalenin içinde. Bu tabiki İpekyolu'nun özelliği. Burası insanlığın gelişmesi açısından da incelenmeye değer bir yer.  Tarihi 7 bin yıl öncesine kadar giden bu bölgede bizim Göbeklitepe'deki yerleşikliğin izleri bile bulunabilir.  Bu açıdan da Turfan ön plana çıkıyor.

Kaynak Çin Uluslararası Radyosu

Hibya Haber Ajansı