Binlerce yıldır yaşayan tarihi destan: Kral Gesar Efsanesi

Çin’in güneybatısındaki Sichuan eyaletinde yer alan Ganzi Tibet Özerk İli’ndeki Kral Gesar heykeli binlerce yıllık Çin uygarlığı, zengin bir destan varlığı yaratmıştır. Bunlar arasında Tibet’in karlı yaylalarından doğan ve 2009 yılında Birleşmiş Milletler İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirasları Temsili Listesi’ne dahil edilen tarihi bir destan, Moğolların “Cangır Destanı” ve Kırgızların “Manas Destanı” ile birlikte Çin’in üç büyük kahramanlık destanı olarak adlandırılarak, “Doğu’nun Homeros Destanı” ünvanına layık görülmüştür. Bu, insanlığın şimdiye kadar sahip olduğu en uzun ve içeriği en zengin destanlardan biri olan Kral Gesar Efsanesi’dir.

Çin’in güneybatısındaki Tibet Özerk Bölgesi’nin Changdu şehrindeki Bangda Çayırı’nda çobanlar Kral Gesar Efsanesi’ni dinliyor

Kral Gesar Efsanesi’nde, hastaları tedavi etmek, ihtiyaç sahibi insanlara yardım etmek ve şeytanları yok ederek insanlara mutluluk getirmek ve güzel bir yurdu inşa etmek için dünyaya gelen Kral Gesar’ın hikayesi anlatılıyor. Sanatçılar binlerce yıldır Kral Gesar Efsanesi’ni nesilden nesile aktarıyor.

9 Ağustos 2023’te Tibet Özerk Bölgesi’nin Nagqu şehrindeki At Yarışı Festivali’nde sanatçılar Gesar söylüyor.

Sanatçılar çayırda Kral Gesar Efsanesi’nden parçaları müzik eşliğinde söylüyor

Gesar’ın efsanevi destanı “canlı”dır.

Bu destan eski Tibet kabile toplumunda doğdu ve esas olarak Tibet ve Moğol etnik grupları tarafından ortaklaşa yaratıldı. Kral Gesar Efsanesi kalemle değil, birçok halk sanatçısı tarafından dilden dile yaratıldı. Bu sanatçılar yaylada, dağlarda ve vadilerde yürürken, yüksek sesle söylediler ve nesiller boyu bu hikayeleri anlattılar, hatta binlerce kilometre uzaklara taşıdı.

Tibetli şarkıcılar Kral Gesar Efsanesi söylüyor

Akademik topluluğun Kral Gesar Efsanesi metnine ve sanatçıların hikayelerine dayanan önceki tahminlerine göre, 120’yi aşkın bölümden ve 1 milyondan fazla mısradan oluşan efsanenin Çince versiyonu 20 milyondan fazla Çince karakterden oluşuyor. Diğer eski destanlarla karşılaştırıldığında, Kral Gesar Efsanesi metninin uzunluğu, Hint destanı Mahabharata ve Antik Yunan edebiyatının önemli eserlerinden biri olan Homeros’u katbekat aşıyor.

Sanatçılar otlak alanda Kral Gesar’ı anan “Zaferle Dönüş” adlı Lingzhuo dansı ediyor.

Gesar’ın efsanevi destanının içeriği çok “geniş”

Gesar efsanevi destanında, farklı kişiliklerle karaktize edilen sayısız karakter yaratılırken, karakterler arasındaki karmaşık ilişkiyi ve çeşitli etnik grupların uyum içinde bir arada yaşama ve ortak gelişiminin tarihsel süreci popüler ve şiirsel bir dille betimlendi. Kral Gesar Efsanesi, eski Tibet halkının sosyal tarihini yansıtan ansiklopedi biçimindeki bir şaheser.  

Çin’in kuzeybatısındaki Gansu eyaletine bağlı Gannan Tibet Özerk İli’nde halk sanatçıları Kral Gesar Efsanesi’nden parçalar çalıyor.

Çin’in kuzeybatısındaki Qinghai eyaletine bağlı Zaduo ilçesinde, ilkokul öğrencisi Gesar destanını seslendiriyor.

Gesar’ın efsanevi destanı “kaynaşmayı” bünyesinde barındırıyor

Bu destanın kaynağında, Çin ulusunun 5 bin yıllık tarihi ve uygarlığın ana nehirleri olan Sarı Nehri ve Yangtze Nehri vardır. Destan, Tibet Özerk Bölgesi ve İç Moğolistan Özerk Bölgesi gibi bölgelerdeki şarkıcılar tarafından söylenerek, ülkenin karlı yaylalarından tüm bölgelere yayıldı. Şimdiye kadar aktarılmaya devam eden bu destan, sadece ulusal kültürün çeşitliliğini yansıtmakla kalmayıp, aynı zamanda ulusal kültürü miras alarak, ulusal ruhu birleştiren önemli bir şaheser haline geldi.

Sichuan eyaletinin Ganzi Tibet Özerk İli’ndeki Gesar Kültür Müzesi

Tibet Özerk Bölgesi Sosyal Bilimler Akademisi’nden kısa süre önce edinilen bilgiye göre, Kral Gesar Efsanesi’nin korunması ve derlenmesi çalışmalarında nitelikli sonuçlar kaydedilirken, “Gesar Halk Sanatçılarının Metinleri” dizisi kapsamında şimdiye kadar 23 cilt kitap yayımlandı. Günümüzde, koruma ve aktarma biçimlerinin güncellenmesiyle, Kral Gesar Efsanesi daha çeşitli ve yenilikçi biçimlerde aktarılıp tanıtılıyor.

Hibya Haber Ajansı