Bakanlıktan ailelere “Çocuklar İçin Doğru Oyuncak ve Kitap Nasıl Seçilir” rehberi

Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğünce hazırlanan “Çocuklara Yönelik Kitap ve Oyuncak Seçiminde Ailelere Öneriler” başlıklı rehberde kitapların, oyun ve oyuncakların çocuklar için yararları, kitap ve oyuncak seçiminde dikkat edilmesi gereken unsurlar anlatılarak, önerilerde bulunuldu. 

Rehberde çocuğun kitapla olumlu bağ kurabilmesinin yaşına, gelişim düzeyine, ilgi ve ihtiyaçlarına uygun özellikteki kitaplarla buluşmasına bağlı olduğu ifade edilerek, çocuklara kitap okuma alışkanlığı kazandıracak öneriler şöyle sıralandı:

• Kitap okuma konusunda çocuğunuza rol model olun

• Çocuğunuzun kendi harçlığıyla kitap almasını teşvik edin

• Erken çocukluktan başlayarak çocuklara kitap okuyun

• Okuma yazma bilmeyen çocuklar için kitapların resmine bakarak hikaye anlatmasını isteyin

• Doğmadan önce çocuğunuz için oda hazırlarken kitaplık bölümünü ihmal etmeyin

• Çocuğunuzla birlikte kütüphaneye, kitabevlerine, kitap fuarlarına gidin

• Çocuğunuzun ödünç kitap almasını teşvik edin

• Uyku öncesinde çocuğun yaşına uygun ninni söyleyin veya masal anlatın

• Televizyon, cep telefonu ve diğer teknolojik aletleri günün belli bir saatinde kullanım dışı bırakarak kitap okuma saatleri düzenleyin.

Rehberde 0-6 yaş grubundaki çocuklara yönelik kitapların içerik, biçim, dil ve resim yönünden hangi özellikleri taşıması gerektiği konusunda bilgi verildi. 

Pahalı oyuncak uygun oyuncak olmayabilir

Oyunun ve oyuncakların çocukların gelişimindeki önemi de vurgulanan rehberde,  “Oyun hayatın antrenmanıdır. Çocukların bu antrenmanda kullandığı oyuncakların seçimi oldukça önemlidir. Ebeveynler, çocuklarına doğru oyuncak sunma noktasında pahalı olan seçeneklere yönelebilirler. Ancak pahalı oyuncak her zaman uygun oyuncak olmayabilir. Oyuncağın çocuğun olumlu gelişimini destekler nitelikte ve çocuk için yararlı olmasına ebeveynler tarafından dikkat edilmelidir.” ifadeleri yer aldı. 

Çocuk oyun oynarken sorunlarını çözebilir

Oyunun çocuğun çevresiyle iletişim kurma biçimi olduğuna işaret edilen rehberde şunlar kaydedildi:

“Bir sorun yaşadığı düşünülen çocukları sadece oyun oynarken izlemek bile sorunun kaynağı hakkında önemli bilgiler edinmemizi sağlar. Çocuk, oyun oynarken hem yaşadığı sıkıntıları dışa vurur hem çevresiyle ilişki kurmayı öğrenir hem de bir birey olmanın ilk adımlarını atmaya başlar. Çocuk, oyun oynarken aynı zamanda toplum ve ahlak kurallarına uyum göstermeyi de öğrenir. Arkadaşlarıyla beraber oynayan çocuklar; paylaşma, sabırlı olma gibi duygularla, iş birliği yapma gibi sosyal hayatında onlara gerekli olan yetenekleri kazanır. Oyun oynamak, çocuğun hayatı tanıması için hiç kimseden öğrenemeyeceği konuları kendi deneyimleriyle öğrenmesidir.”

Şiddet ve korku unsuru içermemeli

Rehberde, oyuncak seçimi konusunda şu öneri ve uyarılarda bulunuldu:

• Oyuncaklar korku, şiddet, kötü davranış gibi çocuğun psikososyal gelişimini olumsuz yönde etkileyici unsurlar içermemelidir.

• Doğru oyuncağın mutlaka pahalı olmasına gerek yoktur. Çocuk için en önemli nokta onun hayal dünyasını harekete geçiren, bilişsel süreçlerini aktive eden ve öğretici özelliklere sahip olan oyuncakların seçimidir. 

• Özellikle 0-3 yaş döneminde çocuklar duyuları ile öğrenir. Bu nedenle seçilen oyuncakların çocuğun duyu organlarına hitap etmesine özen gösterilmelidir. 

• Silah, bıçak gibi şiddet içerikli ya da şiddete teşvik edici nitelikteki oyuncaklar satın alınmamalıdır.

• Satın alınan oyuncakta milli ve manevi değerlere, evrensel ahlak kurallarına aykırı unsurlar bulunmadığına dikkat edilmelidir.

• Oyuncağın sağlam ve dayanıklı olmasına, boyasının çabuk çıkmamasına dikkat edilmelidir. 

• Oyuncaklar mümkün olduğunca sade, kolay anlaşılır şekilde tasarlanmış, ayrıntısız ve köşeleri yuvarlak olmalıdır. Sivri ve keskin yüzeyleri bulunan oyuncaklar tercih edilmemelidir. 

• Oyuncak satın alırken cinsiyete göre oyuncak ayrımı yapılmamalıdır. Kız çocuklara mutfak seti, erkek çocuklara doktor seti gibi ayrımlardan kaçınılmalı, oyuncakların çocukların benlik şemalarının şekillenmesine etki edebileceği unutulmamalıdır. 

• Pille çalışan oyuncakların pil kutusu kolayca açılmamalı ve vidalı olmalıdır. Oyuncağın üzerinde yer alan yaş sınırlamalarına dikkat edilmeli, özellikle bebekler tarafından ağza alınıp yutulabilecek küçük parçalar içeren oyuncaklar tercih edilmemelidir. 

• Oyuncağın üzerinde sağlık, güvenlik ve çevre koruma standartlarına uygunluğunu gösteren CE işaretinin bulunmasına dikkat edilmelidir. Oyuncağın zararlı kimyasallar içermemesi oldukça önemlidir.

• Malzemesi kötü kokan oyuncaklar kesinlikle satın alınmamalıdır. 

• Pelüş oyuncaklar bebeklerde alerjik reaksiyonlara neden olabilir. Bu nedenle oynaması için bebeklere tüylü ve pelüş oyuncak verilmemelidir. 

• Patlama ve nefes borusunu tıkama riski nedeniyle bebeklere asla balon verilmemelidir.

Hibya Haber Ajansı