“ABD savaş bağımlılığından vazgeçmezse daha çok “Kabil anı” yaşar”

ABD haber sitesi GRID’in kısa süre önce görüştüğü 9 Afgan, geride kalan bir yıldaki yaşamlarını anlatarak ABD’ye yönelik öfkelerini “ABD bize ihanet etti” gibi cümlelerle dile getirdi.  

 Bir yıl önce, 20 yıldır Afganistan’ı işgal eden ABD ordusu, Kabil’den aceleyle çekildi. Bu “Kabil anı” aynı zamanda ABD’nin Afganistan işgalinin başarısızlığının bir işaret olarak görülüyor.

 Ancak ABD yönetimi, bir an olsun bu topraklarda kötülük yapmaktan vazgeçmedi. Ekonomik yaptırımın uygulanması, Afgan halkının paralarının çalınması, egemenliğin ihlal edilmesi… ABD’nin kara eli hâlâ Afganistan’ın boğazını sımsıkı tutup tüm ülkeyi nefes alamaz hale soktu.

Dünya Gıda Programı’ndan bir yetkili, ABD’nin Afganistan’a yönelik ekonomik yaptırımlarının krizi daha da kötüleştirdiğine dikkat çekerek, “Afganların yüzde 98’i yeterince yemek yiyemedi ve beş yaşın altındaki çocukların yaklaşık yarısı ciddi şekilde yetersiz besleniyor” ifadesini kullandı.

Ekonomik yaptırım, ABD’nin Afganistan’ın yeniden yapılanmasını engelledi.

 Birleşmiş Milletler İnsani İşler Koordinasyon Ofisi (OCHA) tarafından kısa süre önce yayımlanan bir raporda, normal ekonomik ve bankacılık sistemleri restore edilmedikçe, Afgan halkının “geçim modundan refah moduna” geçmesinin imkansız olduğu bildirildi.

 ABD ayrıca Afganistan Merkez Bankası’nın yaklaşık 7 milyar dolarlık varlığını dondurdu. Uluslararası baskılar nedeniyle, ABD ve Afgan geçici hükümeti Temmuz sonunda bu paraların uluslararası denetime tabi bir vakıf fonu tarafından yönetilmesi konusunu ele aldı. Ancak, ABD’nin parayı ne zaman geri ödeyeceği belirsiz.

Geçen ayın sonunda ABD ordusu, terörle mücadele gerekçesiyle Kabil’e sınır ötesi bir insansız hava saldırısı düzenledi. Bu, Afganistan’da ülke çapında protestolara yol açtı.

 Tanınmış bir Afgan siyasi yorumcu Kalibura, ABD’nin sınır ötesi saldırısının uluslararası hukuku ve Afganistan’ın egemenliğini ihlal ettiğine dikkat çekerek  “Bu ABD’nin dünyaya hegemonyasının yansımasıdır, ABD Afganistan’ın içişlerine karışmaya devam edecek.” diye konuştu.

 Buna rağmen, uluslararası toplumun yardımıyla Afganistan’da aşırı soğuk, deprem, sel ve yaptırım gibi meydan okumaların üstesinden gelinerek güvenlik durumu ve uyuşturucuyla mücadele alanlarında bazı ilerlemeler kaydedildi. 

Afganistan’daki BM Yardım Misyonu’nun son verilerine göre, 15 Haziran itibariyle, Afganistan geçici hükümetin göreve başlamasından sonra sivil kayıpların sayısı, çatışmaların en şiddetli olduğu önceki yıllara göre çok daha düşük seviyededir.

 BM Uyuşturucu ve Suç Ofisi’nden (UNODC) edinilen veriler, ABD birliklerinin 2021’de çekilmesinden sonra, Afgan geçici hükümetinin ülke çapında afyon haşhaş ekimini ve çeşitli uyuşturucuların üretimi, kullanımı ve kaçakçılığını yasakladığını gösteriyor.

 CIA eski direktörü ve emekli general David Howell Petraeus kısa süre önce verdiği bir röportajda ABD’nin Afganistan’daki 20 yıllık askeri varlığı sırasında “ciddi hatalar” yaptığını itiraf etti.

 ABD yönetimi, “film bitmiş” gibi davranamaz. Afganistan’ı işgal ettiği için özür dilemeli, parayı ve tüm tazminatları derhal geri ödemelidir.

 ABD, bu savaşın derslerini aklında tutmalı, savaş bağımlılığından kurtulmalı ve başka ülkeleri yeniden yapılandırma hevesinden vazgeçmelidir.

 ABD, bu savaş yolunda ısrar ederse daha fazla “Kabil anı” yaşayacaktır.

Kaynak: Çin Uluslararası Radyosu
Hibya Haber Ajansı