“Amerika için Çin’in barış girişimini dinleme vakti”

Rusya Savunma Bakanlığı 14 Mart’ta yaptığı açıklamada, Karadeniz’de Rus savaş uçağıyla karşı karşıya bulunan ABD’nin bir MQ-9 insansız uçağının büyük bir manevra yaptığı için kontrolden çıkarak denize düştüğünü duyurdu. Ancak ABD yönetimi, Rus savaş uçağının amatörce ve sert müdahalesi nedeniyle insansız uçağının denize düştüğünü ifade etti. 

Aslında, iki ülkenin yaptığı bu farkılı değerlendirmeler diğer ülkeler için önlemli değildir, önlemli olan şudur: Rusya ile Ukrayna arasındaki gerginliğin tırmandırılmasıyla ABD ve Rusya ordularının Karadeniz’de çatışması kaçınılmaz hale geldi. ABD ile Rusya arasında savaşın patlak vermesi durumunda, dünya bir nükleer savaş riskiyle karşı karşıya bulunacak. 

Çin hükümeti kısa süre önce “Ukrayna Krizinin Çözümüne Dair Çin’in Tutumu” başlıklı bir belge ortaya koydu. 12 barış önerisinden oluşan söz konusu belge, Rusya ve Ukrayna dahil dünya ülkelerinin çoğunluğu tarafından takdirle karşılandı. Büyük ülkeler arasındaki savaşın sebep olabileceği nükleer saldırıların önlenmesi için ABD’nin Çin’in barış önerilerini düşünmesi gerekir.

Ukrayna sıcak bakıyor

Çin Dışişleri Bakanı Qin Gang 16 Mart’ta Ukraynalı mevkidaşı Dmytro Kuleba’yla telefon görüşmesi yaptı. Ukrayna’ya insani yardımlar sağlaması nedeniyle Çin’e teşekkür eden Kuleba, Rusya’yla olan barış görüşmesinin geleceği hakkında bilgiler verdi. Kuleba, Çin’in ileri sürdüğü barış önerilerinin Çin’in bölgede ateşkesin gerçekleştirilmesi için harcadığı çabaları gösterdiğini ve Çin’le bu konuda teması sürdürmeye hazır olduklarını dile getirdi. 

ABD merkezli haber sitesi Politico’da yer alan bir yorumda, Ukrayna’nın Çin’in barış önerisine sıcak bakmasının tuhaf olmadığı belirtilirken, Rusya lehine barış önerileri ortaya koymayan Çin’in, tüm ülkelerin egemenliğine saygı gösterilmesi, sivillerin güvenliğinin korunması ve nükleer silahların kullanılmaması ilkelerinde ısrar ettiği belirtildi. 

Ukrayna Çin’le iyi ilişkileri sürdürmek istiyor

Yorumda, bölgedeki çatışmanın sona ermesinin ardından Ukrayna’nın Çin’le dostluk ilişkisini sürdürmek istediği, çünkü ülkedeki yeniden yapılanma projelerinin maliyetinin Batılı ülkeler tarafından karşılanamayacağı, Çin’in finansal yardımının Ukrayna için önemli olacağı da kaydedildi.         

Çin ve Ukrayna Dışişleri Bakanları telefon görüşmesi yaptıktan birkaç gün sonra, Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping Rusya’ya gitti. Xi’nin Rusya gezisi, dostluk, iş birliği ve barış ziyareti olarak nitelendirildi. İki ülkenin liderleri, Ukrayna krizi dahil önemli uluslararası ve bölgesel konularda fikir alışverişinde bulunacak. 

Çin, hem Rusya, hem Ukrayna’nın stratejik ortağıdır. Bu iki ortak arasındaki çatışma, Çin dahil tüm dünya ülkelerine büyük zarar verdi. Bu iki ülkenin barışa ulaşması, tabii ki Çin’in arzusudur. 

Çin’in iki ülke arasındaki barış görüşmesini ilerletmek için harcadığı çabalar uluslararası toplum tarafından övgüyle değerlendirildi. Çin Dışişleri Bakanlığı tarafından kısa süre önce Çin, İran ve Suudi Arabistan arasında imzalanan ortak bildiri hakkında düzenlenen bir basın brifingine katıldım. Suudi Arabistan, İran, Endonezya ve Kongo Demokratik Cumhuriyeti dahil ülkelerin Çin’deki gazetecileri, Çin’in desteğiyle İran ile Suudi Arabistan arasındaki diplomatik ilişkilerin yeniden kurulduğunu, Rusya ile Ukrayna arasındaki barış görüşmesinin de Çin’in yardımıyla başlamasını istediklerini belirttiler. 

“Çin’in rolüyle barış sağlanırsa ABD bunu takdir etmeli”

Rusya ile Ukrayna arasındaki çatışmalar bir yıldan fazla sürdü. İki ülkenin barışı sağlaması, dünya ülkelerinin çoğunluğunun ortak arzusu haline geldi. ABD, kendi siyasi ve ekonomik çıkarlarını korumak için çatışmayı sürdürmek istiyor olabilir. ABD bu çatışmada yangına körükle gitmeyi tercih etti. Ancak bu çok tehlikeli ve sorumsuz bir girişimdir. Gelecekte ABD ve Rusya’nın Ukrayna krizi için nükleer bir savaş başlatması durumunda ABD de yok olabilir. 

Politico’da çıkan yorumda, Çin’in yardımıyla Ukrayna ile Rusya arasında barış anlaşmasının imzalanması durumunda, ABD’nin bu barış anlaşmasını takdirle karşılaması gerektiği, gerçek diplomasinin yalnız müttefiklerle değil, rakiplerle de gerçekleştirilebileceği, Çin’in Ukrayna krizinin çözülmesinde kaydedebileceği başarının da ABD için yenilgi anlamına gelmeyeceği ifade edildi. 

Yazan: Wu Fan, CMG Türkçe muhabiri    

Kaynak: Çin Uluslararası Radyosu 
Hibya Haber Ajansı