Türkiye’de kasım ayında sanayi üretimi takvim etkisinden arındırılmış verilerle, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 1,3 düşerken (Ekim ayında revize edilen +yüzde 2,8’e kıyasla); mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi ise bir önceki aya göre yüzde 1,1 düşmüştür (Ekim ayında +2,5’ten +yüzde 3,2’ye revize edilen veriye kıyasla). Arındırılmamış verilere göre ise, sanayi üretiminde, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 1,2 oranında düşüş gerçekleşmiştir. Böylece sanayi üretiminde üç aylık ortalamalardaki yıllık değişim arındırılmamış endekslerdeki değişime göre yüzde 0,9 ile post-pandemik dönemin (Temmuz 2020 sonrası) en düşük seviyesinde kalmıştır.
Belli sektörlerde artış oranı olsa da genele yayıldığında bir zayıflama olduğu görülüyor. 3 aylık ortalamalarda ise üretim ivme kaybederek yüzde 1’in altına indi. Bu eğilimin gelecekte de devam etmesini bekliyoruz, çünkü Avrupa’da özellikle enerji krizi ekseninde yaşanan ekonomik seyir, ihracatçı sektörlerin durumunu da olumsuz etkiliyor. Avrupa, Almanya, İtalya gibi pazarlarda siparişlerde ve PMI’larda derin ve yaygın bir duraklama olursa yurt içi kapasite kullanımı ve ihracat açısından olumsuz etkiler devam edebilir. Mevcut durumda imalat PMI ve reel sektör göstergelerinin hem mevcut hem de 3 aylık beklentileri yavaşlamayı ortaya koyuyor. Dolayısıyla dış talep ve ihracatın büyümeye önemli bir katkısı olmayabilir.
Detaylara baktığımızda; madencilik ve taş ocakçılığı aylık bazda yüzde 1,3 azalırken, yıllık bazda yüzde 8,6 daralma göstermiştir. İmalat sanayiinde aylık bazda yüzde 1 azalış görülürken, yıllık bazda ise yüzde 0,4’lük daralma gerçekleşmiştir. Elektrik, gaz, buhar grubunda ise aylık bazda yüzde 2,3 azalış görülmüş, yıllık bazda ise yüzde 7,9 seviyesinde daralma gerçekleşmiştir. Aylık bazda dayanıklı tüketim malı yüzde 1,3 artmıştır. Enerji yüzde 2,5, ara malı yüzde 1,6, sermaye malı yüzde 1,1 ve dayanıksız tüketim malı yüzde 0,5 oranında azalmıştır. İlgili kalemlerdeki yıllık değişimlere bakıldığında ise; sermaye malı yüzde 18,3, dayanıklı tüketim malı yüzde 4,1 ve dayanıksız tüketim malı yüzde 0,3 artarken; ara malı yüzde 8,6 ve enerji yüzde 6,5 azalmıştır. Yüksek teknolojili mal grupları ise aylık bazda yüzde 13, yıllık bazda yüzde 49,7 büyümüştür.
Sanayi Üretimi, 3 aylık hareketli ortalama, yıllık yüzde değişim… Kaynak: TÜİK, Tera Yatırım
Yurtiçi büyüme beklentileri küreselden daha olumlu. İç talebe yönelik üretim ve satış yapan sektörler, sanayi üretimini ve büyümeyi destekleyebilir. Tüketim ve kamu harcamaları ile yeni KGF paketi de muhtemelen 4Ç22 ve sonrasında büyümeyi daha fazla destekleyecektir. Yatırım ivmesinin ise yavaşlayacağını öngörüyoruz.
Kaynak: Tera Yatırım-Enver Erkan
Hibya Haber Ajansı