Küresel piyasalar

Cuma günü piyasalarda neler oldu? Küresel piyasalarda cuma günü karışık bir seyir görüldü. Avrupa borsaları, haftanın son işlem gününü Almanya hariç düşüşle tamamladı. İngiltere’de FTSE 100 endeksi yatay ve 7.556,23 puandan kapanırken, Fransa’da CAC 40 endeksi %0,17 değer kaybıyla 6.742,25 puana ve İtalya’da FTSE MIB 30 endeksi %0,26 gerileyerek 24.621,72 puana indi. Almanya’da DAX 30 endeksi ise %0,27 artarak 14.529,39 puana çıktı. Avrupa Birliği (AB) ülkeleri, Rusya’dan deniz yoluyla taşınan petrole varil başına 60 dolar tavan fiyat uygulanmasında anlaştı.

Avrupa Birliğinin (AB) ardından G7 üyesi ülkeler ve Avustralya da Rusya’dan deniz yoluyla taşınan petrole varil başına 60 dolar tavan fiyat uygulanmasında anlaştı. Makro verilerde Euro Bölgesi’nde de ÜFE, Ekim’de aylık %2,9 azalırken yıllık %30,8 arttı. ABD’de ise Cuma günü tarımdışı istihdam verileri takip edildi. ABD’de tarım dışı istihdam Kasım’da tahminleri aştı. ABD’de tarım dışı istihdam Kasım’da 200 binlik tahminin üzerinde, 263 bin artarken işsizlik oranı %3,7’de sabit kaldı.

Ortalama saatlik kazançlar aylık %0,6, yıllık %5,1 arttı. Beklenti aylık %0,3, yıllık %4,6 artıştı. Son 2 ayın tarım dışı istihdam verisi 23 bin aşağı yönlü revize edildi. İşgücüne katılım oranı %62,1 ile 4 ayın en düşük seviyesine geriledi. Açıklanan veri, artan faizlere ve resesyon endişelerine rağmen istihdam piyasasının gücünü koruduğuna işaret etti. ABD hisse senedi piyasaları Cuma günü zayıf kapanışlar yaptı. Dow Jones endeksinde %0,10 yükselişle 34.429,88 puandan kapanış gerçekleşirken, S&P 500 endeksi %0,12 düşüşle 4.071,70 puandan kapandı.

Nasdaq ise %0,18 geriledi ve günü 11.461,50 puandan tamamladı. Geçtiğimiz hafta S&P 500, Nasdaq ve Dow Jones üst üste ikinci haftayı da kazançla kapatırken Nasdaq %2’lik artışla başı çekti. S&P haftalık bazda %1 ve Dow %0,2 yükseldi. Chicago Fed Başkanı Charles Evans Cuma günü yaptığı konuşmada, Fed’in fonlama oranlarında muhtemelen daha yüksek bir zirveye ulaşacağı yönünde yorumlar yaparken, yine de son 75 baz puanlık artışlara göre daha yavaş bir tempodan bahsetti.

Cuma günü ABD 10 yıllık tahvil faizi %3,62 seviyesine kadar yükselse de ardından gelen dakikalarda %3,48 seviyesine hızlı geri çekildi. 10 yıllıklar bu sabah %3,53 seviyesinde. Dolar endeksinde de tarımdışı istihdam verisi sonrasında geri çekilme yaşandı ve DXY önce 104,5 seviyesinin altına geriledi. DXY bu sabah 104,2 seviyesinde. EUR/USD paritesi dolar endeksindeki geri çekilmeyle birlikte 1,05’in üzerindeki seyrini sürdürüyor. OPEC+’nın petrol üretimini düşürme politikasına bağlı kalması ve Çin’in bazı Kovid kurallarını gevşetmesi nedeniyle petrol fiyatları hafif artışta. Brent petrol bu sabah 86,3 USD seviyesinde. Bu sabah Çin’de Caixin Hizmet PMI verilerinin kasım ayı sonuçları açıklandı.

Hizmet PMI, ülkedeki kapanmaların da etkisiyle, Ekim’deki 48,4 seviyesinden 48,0 seviyesindeki beklentilerin altına, 46,7 seviyesine geriledi. Bu seviye, son 6 ayın en düşük seviyesi oldu. Bugün ne bekliyoruz? Bu sabah Asya piyasalarında, negatif bir seyir görüyoruz. Çin’in bazı şehirlerde virüs testi kurallarını gevşetmesiyle Asya piyasalarında bu sabah karışık bir seyir görüyoruz. Çin’de kısıtlamaların gevşetilmesi, iki yıldan uzun süredir Kovid ile ilgili katı kısıtlamalar altında olan ülkede daha fazla gevşeme olabileceğine işaret ederken bu sabah Çin ve Hong Kong pozitif, Güney Kore negatif. ABD vadelileri ise yatay/negatif. VIX endeksi 19,1 seviyesinde. Bugün bir çok ülkede Hizmet PMI verileri takip edilecek. Euro Bölgesi, Almanya, ABD’de Hizmet PMI ve ABD’de fabrika siparişleri verileri açıklanacak.

Gelecek gündemde neler var? Bu hafta Salı günü Avustralya Merkez Bankası faiz kararı açıklanacak. Ardından Çarşamba günü Kanada Merkez Bankası faiz kararı takip edilecek. Perşembe günü ise Brezilya Merkez Bankası faiz kararı, Cuma günü ise Çin’de TÜFE ve ÜFE ile birlikte ABD’de ÜFE verisi açıklanacak. ABD’de ÜFE son ay yıllık bazda %8,5’ten %8,00’e gerilemiş ve beklentilerin altında kalmıştı. Değişken gıda ve enerji fiyatlarını içermeyen çekirdek ÜFE de Ekim’de önceki aya göre değişmezken ve yıllık bazda %6,7’ye gerilemişti.

Manşet ÜFE’de beklenti, bir önceki ayki yıllık %8’lik artışın ardından bir miktar yavaşlayarak yıllık bazda %7,2 artması bekleniyor. Gıda ve enerji maliyetlerini hariç tutan çekirdek ÜFE’de de yavaşlama bekleniyor. Aynı gün yine ABD’de Michigan Üniversitesi Tüketici Beklenti anketi sonuçlarının Aralık ayı verileri de takip edilecek.

Cuma günü piyasalarda neler oldu? Dün BIST 100 endeksi güne %0,16 artışla 5.054,48 puandan ve gün içi en yüksek seviyeden başlangıç yaptı. Seans içinde en düşük 4.912,84 puan ve en yüksek 5.054,48 puanı gören endeks, günü %1,65 düşüşle 4.962,97 puandan tamamladı. Bankacılık endeksi %3,37 ve sınai endeks %1,19 gerilerken ulaştırma endeksi %2,79 yükseldi. Endekste toplam işlem hacmi 111,2 milyar TL seviyesinde gerçekleşti.

Bugün ne bekliyoruz? Yurt içi piyasalarda Kasım ayı enflasyon verilerinin takip edileceği günde endeksin temkinli başlangıç yapabileceğini tahmin ediyoruz. Bugün yurt içinde TÜİK enflasyon verileri açıklanacak. Foreks’in 15 ekonomist ile düzenlediği ankete göre, TÜFE’de Kasım ayı medyan tahmin aylık %3,00 artış olurken, yıllık veride ise medyan tahmin %84,70 oldu. Ankette 2022 yıl sonu TÜFE yıllık medyan tahmini ise %68,80, 2023 yıl sonu TÜFE yıllık medyan tahmini ise %43,40 oldu. Ekim ayında TÜİK verilerine göre TÜFE aylık bazda %3,65 ve yıllık %85,51 artış göstermişti. ÜFE ise aylık %7,83 ve yıllık %157,7 olarak gerçekleşmişti.

Gelecek gündemde neler var? Bu hafta yurt içinde zayıf bir veri takvimi bulunuyor. 6 Aralık Salı günü TCMB Reel Efektif Döviz Kuru Endeksi verisini açıklayacak. Reel efektif döviz kuru endeksi, geçen ay TÜFE bazında 54,3’ten 55,70’e yükselmişti. 7 Aralık Çarşamba günü Kasım ayı Hazine Nakit Dengesi verisi takip edilecek. Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerine göre, Eylül’de 79,5 milyar lira açık veren bütçe nakit dengesi Ekim’de de 72,2 milyar lira açık vermişti. 

ABD’de Cuma günü güçlü gelen istihdam verilerinin ardından, majör para birimlerinin çoğu gün içinde ABD Dolar’ı karşısında değer kaybetti ve Dolar Endeksi 105,5 seviyesine kadar yükseldi. Küresel tahvillerde de veri sonrası satış izlenirken, gün içinde ABD 10 yıllık gösterge tahvil faizi 8 bp artışla %3,59, Almanya 10 yıllık tahvil faizi 3 bp artışla %1,85 seviyesinden işlem gördü. Türkiye’nin 5 yıllık CDS risk primi 3 bp artışla 515 bp’a yükselirken, Hazine Eurobond faizlerinde sınırlı geri çekilme izlendi ve 2033 vadeli gösterge 10 yıllık Eurobond faizi 4 bp azalışla %8,70’e geriledi. Yurt içi TL tahvil piyasasında ise BIST Kesin Alım Satım Pazarı işlem hacmi alıcılı seyirle 4,4 milyar TL’ye gerilerken, 2 yıl vadeli gösterge tahvil bileşik faizi 14 bp azalışla %10,48, 10 yıl vadeli gösterge tahvil faizi 8 bp azalışla %10,67 seviyesinden günü tamamladı.

Yurt içi piyasalarda bugün Türkiye enflasyon verileri ve Hazine ihaleleri takip edilecek. Hazine bugün Aralık 2024 vadeli yeni 2 yıllık gösterge tahvilin ihracını gerçekleştirecek. TL likidite tarafında TCMB 50 milyar TL’lik haftalık repo dönüşünü 33 milyar TL olarak yenilerken, APİ ile haftalık repo fonlama tutarı 280 milyar TL’ye geriledi. Aynı gün valörlü kotasyon ve ihale swap işlemlerinden 16,2 milyar TL ilave fonlama sağladı. TLREF oranı ise %9,96 seviyesine gerilerken, politika faizinin üstünden oluşmaya devam etti. TCMB swap işlemleriyle piyasayı fonlamaya devam ederken, Cuma günü itibarıyla yaşayan swap işlemleri toplamı önceki haftaya göre yaklaşık 21,6 milyar TL artarak 858,5 milyar TL seviyesine yükseldi. Swap ve haftalık repo fonlaması dahil toplam fonlama tutarı ise önceki haftaya göre 20,6 milyar TL artarak 1,14 trilyon TL seviyesinde oluştu.

Ticaret Bakanlığı’nın açıkladığı geçici verilere göre Türkiye’nin 11 aylık dış ticaret açığı 99,85 milyar dolara yükseldi. Türkiye’nin enerjinin etkisiyle artan ithalat faturası dış ticaret açığının da hız kesmeden artmasına neden oluyor. Ticaret Bakanı Mehmet Muş tarafından açıklanan Kasım ayı geçici ticaret verilerine göre Kasım ayında ihracat %1,9 artışla 21,9 milyar dolar oldu. İthalat ise 30,7 milyar dolar olarak kaydedildi. Böylelikle Kasım’da dış ticaret açığı %61 artışla 8,8 milyar dolar oldu. 11 aylık verilere göre ihracat %14 artışla 231 milyar dolara yükseldi. Aynı dönemde dış ticaret açığı 99,8 milyar dolar oldu. Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), Birikim Varlık Yönetim AŞ ile Platform Turizm Taşımacılık Gıda İnşaat Temizlik Hizmetleri Sanayi ve Ticaret AŞ’nin halka arzına onay verdi. SPK haftalık bültenine göre, Kurul, Birikim Varlık Yönetim AŞ’nin 14,20 liradan, Platform Turizm Taşımacılık Gıda İnşaat Temizlik Hizmetleri Sanayi ve Ticaret AŞ’nin 9,10 liradan halka arz başvurusunu onayladı. Cumhurbaşkanımız Erdoğan, pamuk desteğinin dekarda 76 liradan %257 artışla 271 liraya çıkarıldığını açıkladı.

Merkezi Kayıt Kuruluşu verilerine göre, Kasım sonunda yerli gerçek yatırımcı sayısı 502.017 kişi artarak 3 milyon 311 bin 492’ye çıktı. Aylık bazda kaydedilen %17,6’lık yükseliş, Nisan 2021’den bu yana en hızlı değişime işaret etti. Söz konusu dönemde yerli gerçek yatırımcının toplam portföy değeri, aylık %29 yükselişle 906 milyar liraya çıktı. Yatırımcı sayısı Kasım’da geçen yılın aynı dönemine göre %39,7 artarken, yerli gerçek yatırımcıların portföy değeri yıllık bazda %234,3 yükseldi. Gıda Perakendecileri Derneği Başkanı Galip Aykaç dernek başkanlığından istifa etti. Gıda Perakendecileri Derneği, göreve geldiği 18 Ocak 2019 tarihinden beri iki dönemdir Yönetim Kurulu Başkanı görevini yürüten Galip Aykaç’ın 4 Aralık 2022 tarihi itibari ile Yönetim Kurulu’na ilettiği dilekçe ile görevinden istifasını sunduğunu belirtti. Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, Resmi Gazete’de haftasonu yayımlanan tebliğ ile tüm alış veya satışları 5 bin TL’nin altında olan ya da alış veya satışlarını e-Belgelerle gerçekleştiren mükelleflerin Ba-Bs formu verme yükümlülüklerinin kaldırıldığını söyledi.

ABD’de tarım dışı istihdam Kasım’da tahminleri aştı. ABD’de tarım dışı istihdam Kasım’da 200 binlik tahminin üzerinde, 263 bin artarken işsizlik oranı %3,7’de sabit kaldı. Ortalama saatlik kazançlar aylık %0,6, yıllık %5,1 arttı. Beklenti aylık %0,3, yıllık %4,6 artıştı. Son 2 ayın tarım dışı istihdam verisi 23 bin aşağı yönlü revize edildi. İşgücüne katılım oranı %62,1 ile 4 ayın en düşük seviyesine geriledi. Küresel gıda fiyatları Kasım’da genel olarak sabit kaldı. FAO’nun Cuma günü açıkladığı verilere göre Gıda Fiyat Endeksi Kasım ayında büyük ölçüde sabit kaldı. Bu duruma tahıl, et ve süt ürünlerinin uluslararası fiyatlarındaki düşüşün, bitkisel yağlar ve şeker için artan fiyatları dengelemesi neden oldu. Yaygın olarak ticareti yapılan gıda ürünleri sepetinin uluslararası fiyatlarındaki aylık değişimleri takip eden FAO Gıda Fiyat Endeksi, Kasım ayında 135,9’dan 135,7 puana hafif geriledi. Endeks yıllık bazda ise %0,3 gibi sınırlı bir artış gösterdi. Dün OPEC+ toplantısı gerçekleştirildi. OPEC ve OPEC+ bakanlar toplantısında 5 Ekim’de alınan kararın sürdürülmesi kararı alındı. OPEC+ grubu, piyasalardaki istikrarın korunması doğrultusunda 5 Ekim’de aldığı “üretimi kasımdan itibaren günlük 2 milyon varil azaltma kararını” sürdürecek.

Çin’in COVID-19 tedbirlerini gevşetme yönünde adımlar atması, Wall Street bankalarının Çin hisse senetleri için görüşlerinin pozitife dönmesini sağlıyor. Morgan Stanley pazar günü yayınladığı rapor ile Çin hisse senetleri için tavsiyesini 2 yıl aradan sonra “eşit ağırlık”tan yeniden “ağırlığını artır” seviyesine çıkardı. Uluslararası Para Fonu (IMF) Direktörü Kristalina Georgieva, küresel büyümedeki yavaşlama nedeniyle Çin ekonomisinin toparlanmasının ancak ekonomik faaliyetleri sekteye uğratan Kovid-19 tedbirlerindeki “dengeyi ayarlamasına” bağlı olacağını belirtti. Çin’in Guangco şehrinde düzenlenen Mali Forum’a çevrim içi katılan Georgieva, hükümetin mali istikrarın sağlanması için daha fazla adım atması gerektiğini vurguladı. Avrupa Merkez Bankası üyesi ve Fransa Merkez Bankası Başkanı Francois Villeroy de Galhau, 15 Aralık toplantısında ECB’nin faizi 50 baz puan artırması taraftarı olduğunu söyledi. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standard and Poors (S&P), Fransa’nın kredi notunu teyit ederken, görünümünü artan bütçe riskleri nedeniyle düşürdü.

Sabancı Holding (SAHOL, Pozitif): Pay geri alım işlemleri kapsamında; 02.12.2022 tarihinde Borsa İstanbul’da pay başına 39,58 TL – 40,50 TL (ağırlıklı ortalama 40,10 TL) fiyat aralığından toplam 2.000.000 TL nominal değerli SAHOL payları geri alındı. Bu işlemlerle birlikte, 02.12.2022 tarihi itibarıyla geri alınan payların toplam nominal değeri 74.867.914 TL olup, bu payların sermayeye oranı %3,6693’e ulaştı.

Europen Endüstri (EUREN, Pozitif): Hatırlanacağı üzere 21.11.2022 tarihinde Güneş enerjisi panel camı üretimi yatırım kararı ve detayları duyurulmuştu, 02.12.2022 tarihinde konu yatırım için China Triumph İnternational Engineering Co Ltd. ile 37.000.000 Usd tutarında cam üretim fırını, cam işleme hatları makine ekipman ve mühendislik anlaşması imzalandı. İlgili ekipmanların %20 oranında ön ödeme sonrası 12 ay içerisinde Türkiye’ye sevke hazır hale getirilmesi ve 15 ayın sonunda da tesisin üretime başlaması planlanmaktadır. Bu süre zarfında yatırımın gerçekleştirileceği Kütahya Zafer Altıntaş Organize Sanayinde ÇED ve ruhsat aşamaları sonrası fabrika inşaatına başlanacağı bildirildi.

Naturel Yenilenebilir Enerji (NATEN, Pozitif): Naturel Yenilenebilir Enerji Ticaret A.Ş’nin %100 bağlı ortaklığı Naturel Batarya Sistemleri ve Enerji Yatırımları A.Ş., 19.11.2022 tarihinde yayınlanan Elektrik Piyasasında Depolama Faaliyetleri Yönetmeliği kapsamında, 2 ayrı Bataryalı Güneş Enerji Santrali Projesi için toplamda 150 MWm / 100 MWe gücünde Güneş Enerjisi Santrali (GES) ve bu santrallere bütünleşik 100 MWsaat kapasiteli bataryalı elektrik depolama tesisi kurmak için 02.12.2022 tarihinde Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’na ön lisans başvurusunda bulundu. Naturel Yenilenebilir Enerji’nin doğrudan ve dolaylı bağlı ortaklıklarının, mevcut işletmede olan Güneş Enerji Santralleri, alınmış ve ilgili kurumlara başvurusu yapılmış olan ön lisansları sonrasında, toplam 1.352,53 MWp Güneş Enerji Santrali kurulu gücüne ve buna ilave olarak 720 MWh elektrik depolama kapasitesine ulaşmasının hedeflendiği bildirildi.

Kontrolmatik (KONTR, Nötr): Şirketi’in %95 bağlı ortaklığı Progresiva Enerji Yatırımları Ticaret A.Ş. tarafından; %100 bağlı ortaklık şeklinde 4.500.000,00 TL sermayeli, yurt içi ve yurt dışında enerji ticareti yapma, enerji depolama tesisleri kurmak ve işletmek; ilgili tesislerin ve/veya elektrik üretim santrallerinin kurulması, kurulan santrallerin işletilmesi, kiralanması, elektrik enerjisinin ticareti ile iştigal etme alanlarında faaliyetle bulunmak üzere NEXTOPİA ENERJİ ÜRETİM A.Ş. ünvanlı şirketin kuruluşu tamamlandı.

Otomotiv Sektörü: Yurt içi pazarda otomobil ve hafif ticari araç satışları Kasım ayında yıllık bazda %36,7 artışla 82.311 adet seviyesinde gerçekleşti. Kasım ayında binek araç pazarı %37,8’lik hızlı yükselişle 59.222 adet, hafif ticari araç pazarı da güçlü performansına devam ederek yıllık bazda %34,0 yükselişle 23.089 adet satış kaydedildi. Ocak – Kasım dönemine baktığımızda yurt içi otomobil ve hafif ticari araç satışları geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre %1,0 azalışla 668.063 seviyesine geriledi. Binek araç satışları geçtiğimiz yılın Ocak – Kasım dönemine göre 505.886 satış adeti ile %2,4 geriledi. Yıl genelinde güçlü seyrini sürdüren hafif ticari araç segmenti Ocak – Kasım döneminde gerçekleşen 162 bin hafif ticari araç satış rakamları ile geçtiğimiz yılın Ocak – Kasım dönemi satış rakamlarının %3,4 üzerinde bir artış gösterdi. Kasım ayı sektör verilerini incelediğimizde şirketlerin yurt içi satışlarına etkisi bakımında ‘Pozitif’ olarak değerlendiriyoruz. ÖTV matrah değişikliği Kasım ayının son haftası içerisinde gerçekleşmesi nedeniyle Kasım ayı satışlarına olan etkisinin sınırlı kaldığını ve ÖTV matrah değişikliğinin etkisini Aralık ayında daha net bir şekilde hissedebileceğimizi düşünüyoruz. Şirketler özelinde ise sektör verilerini Ford Otosan, Tofaş Otomotiv ve Doğuş Otomotiv için ‘Pozitif’ olarak yorumluyoruz.

Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), bülteninde Birikim Varlık Yönetim ve Platform Turizm halka arzları onaylandı. Bültende yer alan bilgilere göre, Birikim Varlık Yönetim 14,20 TL’den, Platform Turizm Taşımacılık ise 9,10 TL’den halka arz edilecek.

Kaynak: Halk Yatırım
Hibya Haber Ajansı