ABD: Ekonomi 2022’de küçülerek durgunluk korkularını artırıyor

Gayri safi yurtiçi hasıla, yılın ilk üç ayındaki %1,6’lık düşüşün ardından yıllık %0,9 düştü. Ekonominin en büyük bölümünü oluşturan kişisel tüketim, Tüketicilerin yüksek enflasyon nedeniyle isteğe bağlı harcamaları kısmaları nedeniyle önceki dönemin %1,8’lik oranına göre yavaşlayarak %1 oranında arttı. Medyan tahmin, GSYİH’de %0,4’lük bir ilerleme ve tüketici harcamalarında %1,2’lik bir artış şeklindeydi. Atlanta Fed modeli ise %1,2 oranında çok net bir daralmaya işaret ediyordu. ABD ekonomisi, onlarca yıllık yüksek enflasyonun tüketici harcamalarını düşürmesi ve Fed faiz oranlarındaki artışların iş yatırımlarını ve konut talebini engellemesiyle resesyon şansını artırarak ikinci çeyrekte de daraldı.

Alt kalemlere bakacak olursak; Büyümeye tüketim %0,7, yatırımlar -%2.73, stok değişimi -%2, net ihracat +1,73 ve kamu sektörü -0,33% katkı vermiş görünüyor. Tüketici harcamaları, Covid dönemine göre normalleşen mal harcamalarındaki düşüşle yavaşladı. GSYİH verileri, hizmet harcamalarının yıllık bazda %4,1 oranında hızlandığını, ancak mallara yapılan harcamaların %4,4 oranında azaldığını gösterdi. Düşük mal tüketimi seyahat veya eğlence gibi hizmetlere yapılan yüksek harcamalarla dengelendi. Hanehalkı harcamalarındaki yavaşlamaya ek olarak, iş yatırımlarında, devlet harcamalarında ve konutta da düşüşler görüldü. Kamu harcamalarında %1,9 düşüş var. Talep soğudukça şirketlerin stokları tasfiye etmesiyle birlikte, stoklar da GSYİH üzerinde aşağı yönlü baskı yarattı. İhracat %18, ithalat ise %3,1 arttı. Böylelikle daralan ticaret açığı, mal açığının Mayıs ayında bu yılın en düşük seviyesine daralması etkisiyle büyüme hesabına pozitif etkide bulundu. 

Ticaret ve stok bileşenlerini dışlayan temel talebin göstergesi — enflasyona göre düzeltilmiş yurtiçi nihai satışlar — önceki dönemdeki %2’lik artışa kıyasla ikinci çeyrekte %0,3’lük bir hızda düştü. Konut yatırımları, pandeminin başlangıcından bu yana en büyük düşüş olan ve yüksek borçlanma maliyetlerinin ve hızlı enflasyonun konut piyasasını ne kadar sıkıştırdığının bir yansıması olarak, yıllık %14’lük bir hızla geriledi. Satışlar aylardır düşüyor ve inşaatçılar gelecekteki talep konusunda giderek daha fazla karamsar. Ekipmana yapılan ticari yatırım olumsuz, yumuşama ve belirsiz ekonomik koşulların yanı sıra özellikle otomobil sektöründe devam eden arz darboğazlarını yansıtıyor. Enflasyona göre düzeltilmiş işletme yatırımları, hem yapı hem de ekipman harcamalarındaki düşüşleri yansıtarak %0,1 azaldı. Fikri mülkiyet ürünlerine yapılan harcamalar sağlam bir şekilde arttı.

Sonuçta, net ihracatın katkısının pozitife dönmesi olumlu iken büyümede daha kritik bir yavaşlama olgusu göze çarpmaktadır.

ABD GSYİH büyümesi gelişimi

Reel GSYİH 2022’de tekrar daralmış oldu. Resesyonlar için genel kural, GSYİH’de art arda iki üç aylık düşüş olmasına rağmen, iş çevrimlerinin bitiş ve başlangıçlarının resmi olarak belirlenmesi, Ulusal Ekonomik Araştırma Bürosu’ndaki bir grup akademisyen tarafından yapılır. Aslında niteliksel olarak, art arda iki çeyrek negatif GSYİH büyümesi mutlaka bir resesyona işaret etmez: Ulusal Ekonomik Araştırma Bürosu (NBER) resesyon analizini bir dizi veriye dayanarak yapar. NBER, aylık faaliyet ve gelir verilerine ek olarak, GSYİH %1,6 daralırken bile ilk çeyrekte %1,8 artan üç aylık reel gayri safi yurtiçi geliri de dikkate alıyor. Yine de, olumsuz bir baskı olarak gelen veriler, risklerin sıkıca aşağı doğru eğildiğini gösteriyor. Raporun, Biden için siyasi baş ağrılarına katkıda bulunması ve Fed’in faiz oranlarını ne kadar agresif bir şekilde artıracağı konusundaki hesabını karmaşıklaştırması muhtemel.

Diğer yayınlanan verilere göre, geçen hafta işsizlik maaşı başvuruları tahminlerden daha yüksekti. 4 haftalık ortalamalar ise artmaya devam ediyor. İlk işsizlik başvuruları, işgücü piyasasındaki koşulların soğuduğuna işaret ediyor: Ekonominin tam anlamıyla bir resesyona girdiğini öne sürmek için çok sıkı olmasına rağmen, riskler artıyor. Walmart Inc. ve Target Corp. gibi perakendeciler kar tahminlerini düşürdü ve Shopify Inc. dahil bir dizi teknoloji şirketi son haftalarda işçi çıkarma planlarını açıkladı. Apple Inc. ve Microsoft Corp. gibi diğerleri de işe alımları yavaşlatıyor. Sadece sınırlı soğuma belirtileri gösteren bir işgücü piyasasında daha geniş bir zayıflık, ekonomi için önemli bir destek kaynağını ortadan kaldıracak ve bu yıl para politikasının gidişatını farklı şekillendirecektir.

Fed açısından bakacak olursak; İki yıllık Hazine getirileri, raporun potansiyel olarak Fed’in daha agresif faiz artışları olasılığını azaltmasının ardından geriledi. Ancak FOMC’nin bu yılki perspektifi model tahminlerde bu daralma öngörüldüğünden değişmeyecektir. Bireyseller, gazdan gıdaya ve kiraya kadar neredeyse her şey için daha yüksek fiyatlar ile karşı karşıya. Ücretler arttı, ancak enflasyona ayak uyduracak kadar hızlı değil, bu da tüketici duyarlılığını birkaç yılın en düşük seviyelerine getirdi. Fed ise, Rusya’nın Ukrayna’daki savaşı gibi, bazıları kendi kontrolleri dışındaki faktörlerden kaynaklanan enflasyonist baskıları sınırlamaya kararlı.

Powell, faiz oranlarında 75 baz puanlık bir artışın ardından, “Büyümeyi yavaşlatmanın gerekli olduğunu düşünüyoruz. Aslında arz tarafının yakalayabilmesi için biraz gevşeklik yaratmak için potansiyelin altında bir büyüme dönemine ihtiyacımız olduğunu düşünüyoruz. İşgücü piyasası koşullarında da büyük ihtimalle yumuşama olacağını düşünüyoruz” demişti. Powell, daha fazla oran artışı yaklaşırken, hareketlerin boyutlarının verilere bağlı olacağını, şu anda işgücü piyasasının son derece sıkı ve enflasyonun çok yüksek” olduğunu söyledi. Fed üyelerinin bundan sonraki aşamada büyüme ve enflasyon endişelerine dair açıklamalarına bakacağız.

Kaynak Enver Erkan / Tera Yatırım

Hibya Haber Ajansı