Türkiye: Bütçe artan harcamalarla Haziran ayı bütçe verilerinde açık veri

Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın açıkladığı Haziran ayı bütçe verilerinde ; Mayıs 2022’de vergi gelirlerindeki artışın tetiklemesiyle 144 milyar TRY fazla vermiş olan merkezi yönetim bütçesi Haziran 2022’de 31,1 milyar lira (1,8 milyar dolar) aylık mali açık verdi. Bütçe geçtiğimiz senenin aynı döneminde 25 milyar TRY açık vermişti.

Aylık Bütçe Gerçekleşmeleri Raporu’nda belirtildiği üzere, Haziran 2021’de 15,6 milyar TRY olan faiz dışı açık, Haziran 2022’de 18,3 milyar TRY faiz dışı açık olmuştur. Bu dönemde toplam faiz gelirlerindeki yıllık artış %35,6 olurken, gelirler %104,9 artışla 181 milyar liraya, vergi gelirlerinin katkısı 152,6 milyar liraya ulaştı. Vergi gelirlerinin alt kalemlerine bakıldığında; ÖTV %113,5 artarken, KDV artışı %49,8 ile enflasyonun altında kalmaya devam ediyor.

Harcamalar Haziran’da bir önceki yılın aynı ayına göre %87,1 artarak 212,1 milyar liraya ulaştı. Aynı dönemde ücretlere yapılan harcama enflasyonun altında %58,6 artarak 42,5 milyar liraya ulaştı; Hanehalkına yapılan yardımları da içeren cari transferler iki katından fazla artarak 106,8 milyar liraya ulaştı. Alt kalemlerine bakıldığında mahalli idarelere yapılan transferlerde %216’lık bir artış olduğu dikkat çekmektedir. Böylece faiz dışı bütçe giderlerindeki artış oranı %91,7 olarak gerçekleşmiştir. Harcama artışında dikkat çeken bir diğer kalem ise %181 oranında artan sermaye harcamaları kalemidir. KKM giderleri ise Haziran ayında 16,1 milyar TL olarak gerçekleşti. Bu kalemde 2022 yılında KKM’ye toplam harcama 37,2 milyar liraya yükseldi.

2022 kümülatif verilerine baktığımızda ise; Ocak – Haziran bütçe fazlası 93,6 milyar lira oldu. Ocak – Haziran 2022’de 58,3 milyar TRY faiz dışı fazla verilmişken, bu yıl 228,2 milyar TRY faiz dışı fazla gerçekleşmiştir. Bütçe gelirleri Ocak – Haziran 2021 ile Ocak – Haziran 2022 arasında %100,6 artarak 1 trilyon 265,4 milyar TRY olurken, bütçe giderleri ise aynı dönemde %76,7 artarak 1 trilyon 171,9 milyar TRY olmuştur. Benzer dönemde vergi gelirlerindeki artış %108 olarak gerçekleşerek 1 trilyon 33,8 milyar TRY olmuştur. Aynı dönemde kurumlar vergisindeki artış %278,2 olurken, gelir vergisi gelirleri %48,1 olarak gerçekleşmiştir. Faiz hariç bütçe giderleri ise %81,2 oranında artışla 1 trilyon 37,2 milyar TRY olarak gerçekleşmiştir.

Haziran 2021-22 dönemleri karşılaştırmalı bütçe giderleri ve vergi gelirleri… Kaynak: Hazine ve Maliye Bakanlığı, Bloomberg

Hazine Haziran ayında 26,6 milyar lira nakit bütçe açığı verdi. Merkezi yönetim bütçesi, cari transferlere ve personel ücretlerine yapılan harcamaların artmasıyla Haziran ayında açık verdi. Uluslararası ticaretten ve ÖTV’den alınan vergiler ile beraber bütçenin gelir tarafına güçlü destek verilirken, yılın ikinci yarısında dış talepteki yavaşlama ve tüketimdeki olası azalmanın ilgili gelir kalemlerinin pozitif etkisini sınırlayabileceğini düşünüyoruz. Diğer taraftan bütçe giderleri tarafında KKM’den dolayı da kur ve faiz etkisini direkt olarak izlemeyi sürdüreceğiz. Döviz kurlarındaki dönemsel artış etkisi ile beraber Hazine bütçe giderlerinden karşılanacak olan fark Temmuz ayında 17,50 olan dolar kuru itibariyle 50 milyar TL bandına doğru yaklaşmıştır. Şirketlerin ve bireysellerin vade çevrimlerinde KKM sistemine girmeye devam etmeleri ve kurdaki artış beraber devam edecek olursa, KKM’nin bütçe yükü de sene sonuna doğru daha fazla alan kaplayacaktır.

Kaynak: Tera Yatırım
Hibya Haber Ajansı