Çin’in geleneksel 24 sezonunda özel bir yeri olan Qingming Günü

Yarın Çin'de geleneksel Qingming Günü olacak. Çin'in Ay Takvimi'ne göre bir yıl içindeki 24 sezondan biri olan Qingming için 3 günlük tatil yapılıyor.

Qingming, her yıl ilkbaharda havaların ısınmasıyla kış boyunca uykuya yatmış olan doğanın canlanmaya başladığı zamana denk geliyor ve aynı zamanda geleneksel Çin kültüründeki önemli bayramlardan biri olarak kabul ediliyor. Aslında hem o gün gerçekleştirilen etkinlikler hem de taşıdığı anlam bakımından tam da bayram olarak tanımlanamaz. Zaten çevirilerde çoğunlukla bayram yerine "gün" olarak geçer. O zaman Qingmin Günü'nde yapılanları da "kutlama" değil, "anma" olarak nitelemek daha doğru olur. Zaten o gün yapılan da, "ataları anmak"tır… Hatta Qingmin Günü, başka dillere sıklıkla "Ataları Anma Günü" olarak çevriliyor.

Geleneksel Çin Ay Takvimi'nde bir yıl 24 zaman dilimine bölünür ve bu Çin’e has olduğundan başka dillerde buna bir karşılık bulmak da zordur… Kimileri "sezon" terimini kullanıyor, ancak uzunluklarının eşit oldukları varsayımıyla hareket edilecek olursa, sezonlar üç aylık zaman dilimlerinden oluşuyor. Oysa Geleneksel Çin Ay Takvimi'ndeki 24 zaman diliminden her biri ancak yarım ay sürüyor.

İşte Qingming de bunlardan biri. Başlangıcı Miladi takvime göre genellikle Nisan ayının dördüncü, beşinci ya da altıncı gününe rastlıyor. Bu yıl 4 Nisan'a denk geliyor.

Geleneksel Çin Ay Takvimi'ne göre, Qingming Günü'ne girilince havalar ısınmaya başlar, yağmur miktarı artar. Qingming Günü’yle başlayan bu dönem, ekim yapmanın tam zamanıdır. Çinlilerin yaygın olarak kullandığı iki atasözü Qingming'in bu özelliğini anlatır. Bunlardan biri: "Kavun ve fasulye Qingming Günü'nden bir gün önce veya bir gün sonra dikilir." Öteki de: "Ağaç dikme işi, Qingming Günü'nden sonraya bırakılmaz." Yani, geleneksel toplumda Qingming Günü’nün, tarımsal üretimle sıkı bir ilişkisi olduğu söylenebilir. Bir yılı meydana getiren 24 zaman dilimi içinde Qingming'in farklı bir yeri vardır. Diğerleri sadece iklim değişikliklerini gösterirken, Qingming'in başladığı gün geleneksel anmalar yapılıyor.

Her Qingming Günü'nde Hanlar ve başka bazı etnik gruplardan Çinliler atalarını anmak için mezarlıklara gider. Aile bireyleri mezarların üzerindeki yabani otları temizler, yeni toprak ilave eder, mumlar yakar. "Ölülere para göndermek" amacıyla bu güne özel banknot şeklinde basılmış kağıtları yakar ve mezarların önünde ya diz çökerek ya da ayakta durarak saygılarını gösterirler.

Söylencelere göre Qingming Günü, 206-220 yılları arasında hüküm süren Han Hanedanı döneminde başlamış. Ming ve Qing Hanedanları zamanında, yani 1368 ile 1911 yılları arasında, ataları anmak için mezarların önünde saygı duruşu geleneği doruğa çıkmış. Bazı kişiler, atalarının mezarları önünde kâğıt para yakmanın yanı sıra, 10 tabak yemek pişirerek atalarına sunarmış.

Qingming Günü'nde atalarını anmak için mezarların önünde yapılan saygı duruşu, bir gelenek halinde bugüne kadar sürmüş olmasına rağmen  şimdiki anma etkinlikleri eskisine göre çok daha basit…

Çin hükümeti, 2008 yılında Qingming Günü'nü resmi tatil ilan etti.

Qingming ile ilgili bir şiir

Qingming Günü denince akla hemen klasik bir şiir gelir. Bu, "Çin şiirinin altın çağı" olarak nitelenen Tang Hanedanı döneminde yaşayıp Çin şiirine  çok güzel eserler kazandırmış şairlerden biri olan Du Mu'nun şiiri.

Qingming Günü aslında üzüntü ile sevincin iç içe geçtiği bir gündür… Aileler atalarını özler, onları anarlar. Baharın başlamasıyla birlikte  havalar ısınır ve kırlarda dolaşmak da mümkün olur. Havanın iyi olduğu ve doğanın canlandığı Qingming Günü'nde kır gezisi yapmak, uçurtma uçurmak ve salıncakta sallanmak, hem eski zamanlarda, hem şimdi en çok rağbet gören eğlenceler arasında.

Mevsim koşulları nedeniyle, Qingming Günü yağmur yağma olasılığı da yüksektir. Yağmurlu ve kapalı bir gün, insanların atalarını ve yakınlarını anarken duydukları hüzne de uygundur.

İşte Du Mu'nun "Qingming" şiirinde, gökyüzünün de ağladığı böyle hüzünlü bir hava betimleniyor:

Qingming Günü'nde yağmur hiç dinmiyor,

Erkek ve kadın, yolcular yolda hüzünle ilerliyor,

Çoban çocuğuna soruyorlar: Bir yerde meyhane var mı?

Çoban çocuğu, kayısı çiçekleri arasındaki köyü işaret ediyor.

 "Qingming" şiiri sadece şair Du Mu'ya ün kazandırmakla kalmamış, Çin'de ünlü bir içki markası olan "Kayısı Çiçeği"nin tanınmasını da sağlamış. "Qingming" şiirini okumuş olan her Çinli, bu güzel içkiyi içme isteği duyar, içtikten sonra da şiirde anlatılan kayısı çiçekleriyle dolu, yağmurun ince ince ama hızla yağdığı, yolcuların hızlı hızlı yürüdüğü Kayısı Çiçeği adlı köyü arayıp bulmak istermiş.

Klasik Çin resminin başyapıtı, Qingming gününü tasvir ediyor

"Qingming Sırasında Nehir Manzarası" (Qingming Shanghe Tu) adlı resmi,  başkent Beijng'deki Yasak Kent Müzesi'nde sergilendi.

Qingming deyince, klasik Çin resminin başyapıtlarından biri akla gelir. Song Hanedanı dönemi ressamlarından Zhang Zeduan'in (1085–1145) "Qingming Sırasında Nehir Manzarası" (Qingming Shanghe Tu) adlı resmi, dönemin Kaifeng kentinde festival sırasında günlük yaşamı tasvir eder. Bu resimde, o dönemin sosyal hayatının tüm seviyelerinden detaylar görmek mümkündür.

Hibya Haber Ajansı